Όποιος έχει υπάρξει υπέρβαρος και έχει προσπαθήσει να κάνει δίαιτα γνωρίζει ότι πρόκειται για μια δύσκολη και επίπονη διαδικασία. Οι επιστήμονες, αναγνωρίζοντας το πόσο περιπλεγμένο –κυρίως σε επίπεδο τρόπου σκέψης– είναι το να καταφέρει κανείς να τηρήσει τη δίαιτα, έχουν στρέψει τις έρευνές τους στη δημιουργία φαρμάκων που βοηθούν στον αγώνα κατά της παχυσαρκίας. Αυτά τα φάρμακα, όπως τονίζει και ο ειδικός παθολόγος – διαβητολόγος Δρ. Κωνσταντίνος Μπαλαμπάνης, είναι πολύ βοηθητικά, αλλά θα πρέπει να θυμόμαστε δύο πράγματα: πρώτον, δεν κάνουν θαύματα όταν κάποιος δεν ακολουθεί τη δίαιτα που θα του δώσει ο διατροφολόγος και, δεύτερον, δεν πρέπει ποτέ να λαμβάνονται χωρίς την καθοδήγηση και την παρακολούθηση του ειδικού γιατρού.
Υπάρχουν φάρμακα με ένδειξη για παχυσαρκία στη χώρα μας;
Ναι, υπάρχουν ήδη κάποια φάρμακα που έχουν ένδειξη για να χρησιμοποιούνται ως συμπληρωματική αγωγή σε μια δίαιτα χαμηλών θερμίδων και σε αυξημένη σωματική δραστηριότητα, με σκοπό τη ρύθμιση του σωματικού βάρους σε ενήλικες ασθενείς με αρχικό δείκτη μάζας σώματος (BMI) είτε μεγαλύτερο του 30 είτε μεταξύ 27 και 30, εφόσον υπάρχει τουλάχιστον μία πάθηση σχετιζόμενη με το βάρος, π.χ. προδιαβήτης ή σακχαρώδης διαβήτης τύπου 2, υπέρταση, δυσλιπιδαιμία ή αποφρακτική άπνοια ύπνου.
Το πρώτο φάρμακο που έχουμε στη διάθεσή μας είναι σε μορφή δισκίων και περιέχει δύο δραστικές ουσίες. Οι ουσίες αυτές δρουν στα μέρη του εγκεφάλου που ελέγχουν την πρόσληψη τροφής και την ενεργειακή ισορροπία και μειώνουν την επίδραση του τμήματος του εγκεφάλου που ελέγχει την ευχαρίστηση που σχετίζεται με την κατανάλωση φαγητού. Όταν δίνονται μαζί, οι ενέργειές τους μειώνουν την όρεξη και την ποσότητα που τρώνε οι ασθενείς και αυξάνουν την ενεργειακή δαπάνη, βοηθώντας τους να ακολουθήσουν μια ελεγχόμενη σε θερμίδες δίαιτα και να μειώσουν το σωματικό τους βάρος.
Το δεύτερο σκεύασμα που κυκλοφορεί στη χώρα μας και έχει ένδειξη για την αντιμετώπιση της παχυσαρκίας είναι σε μορφή υποδόριας ένεσης ημερησίως. Η λιραγλουτίδη είναι ένα συνθετικό ανάλογο του ανθρώπινου πεπτιδίου (GLP-1, που είναι φυσιολογικός ρυθμιστής της όρεξης και της πρόσληψης τροφής). Η δράση της, μέσω ενεργοποίησης των ειδικών υποδοχέων της στον εγκέφαλο, αυξάνει βασικά σήματα κορεσμού και μειώνει βασικά σήματα πείνας, με αποτέλεσμα τη μείωση του σωματικού βάρους.
Στο μέλλον όμως περιμένουμε να υπάρξουν πολλά περισσότερα, καθώς πολλές φαρμακευτικές εταιρείες εστιάζουν τις μελέτες τους σε φάρμακα για την παχυσαρκία και το λιπώδες ήπαρ. Έτσι, περιμένουμε ένα νέο φάρμακο μέσα στο 2023 και ακόμα δύο με τρία τουλάχιστον, που θα έρθουν στην ελληνική αγορά στα επόμενα τρία με τέσσερα χρόνια.
Πώς λειτουργούν αυτά τα φάρμακα;
Τα φάρμακα αυτά ανήκουν στην ευρύτερη φαρμακοθεραπευτική κατηγορία εκείνων που χρησιμοποιούνται στον διαβήτη. Η λιραγλουτίδη μειώνει το σωματικό βάρος στον άνθρωπο κυρίως μέσω απώλειας μάζας λιπώδους ιστού, με τη σχετική μείωση του σπλαχνικού λίπους («κακό» μεταβολικά λίπος) να υπερβαίνει την αντίστοιχη μείωση του υποδόριου λίπους. Πιο συγκεκριμένα, ρυθμίζει την όρεξη μέσω ενίσχυσης του αισθήματος πληρότητας και κορεσμού. Καθώς μειώνει το αίσθημα της πείνας και της προοπτικής κατανάλωσης τροφής, οδηγεί στη μείωση της πρόσληψης τροφής. Η λιραγλουτίδη, παρότι λανθασμένα αναφέρεται από μερικούς ασθενείς, δεν αυξάνει την κατανάλωση ενέργειας.
Τα φάρμακα της κατηγορίας αυτής απευθύνονται σε ανθρώπους με διαβήτη ή σε παχύσαρκους;
Στην Ελλάδα, κάποια από αυτά τα φάρμακα έχουν ένδειξη μόνο για τον σακχαρώδη διαβήτη (π.χ. η ντουλαγλουτίδη και η σεμαγλουτίδη στη δοσολογία του 1mg) και είναι λάθος να δίνονται για την παχυσαρκία, ενώ άλλα (π.χ. η λιραγλουτίδη) έχουν διαφορετικά εμπορικά ονόματα και ξεχωριστή δοσολογία ανάλογα με το αν δίνονται για να βοηθήσουν στην περίπτωση του διαβήτη (1,8mg) ή της παχυσαρκίας (3mg) αντίστοιχα. Κάποια από αυτά που προορίζονται για τον διαβήτη, βέβαια, μελετώνται και για την παχυσαρκία, σε διαφορετικές όμως δόσεις.
Συναντήσαμε τον Δρ. Κ. Μπαλαμπάνη στο νέο Κέντρο Παχυσαρκίας & Διαβήτη στην καρδιά της Αθήνας. Πρόκειται για το νέο του ιατρείο, έναν χώρο σύγχρονο αλλά παράλληλα ζεστό και φιλικό.
Διαβάστε περισσότερα στο www.kostasbalabanis.gr για την αντιμετώπιση της παχυσαρκίας.