Η μελαγχολία μετά τις διακοπές
Γιατί νιώθουμε αυτό το «επίπεδο» συναίσθημα όταν επιστρέφουμε από τις διακοπές και πόσο εύκολα θα καταφέρουμε να βγούμε από αυτό;
Της Άννας Δάλλα
Από τη στιγμή που βγάζουμε τα εισιτήρια μέχρι την ώρα που θα κλείσουμε τη βαλίτσα μας ένα συναίσθημα ανυπομονησίας μάς κατακλύζει. Οι εβδομάδες που προηγούνται των διακοπών είναι γεμάτες λίστες με πράγματα που πρέπει να κάνουμε και να αγοράσουμε –από μαγιό και αντηλιακό, μέχρι καινούργιο μανόν και τσάντα για τη θάλασσα–, με όσα δεν πρέπει να ξεχάσουμε, με όλα εκείνα που θέλουμε να δούμε ή να επισκεφτούμε στο ταξίδι μας. Όταν πια μπαίνουμε στο αυτοκίνητο/αεροπλάνο/καράβι κ.λπ., τα επίπεδα του ενθουσιασμού μας έχουν φτάσει στο υψηλότερο σημείο τους. Ακολουθεί το ταξίδι και βέβαια οι διακοπές με τα ωραία, τα ευτράπελα, τις αναποδιές τους… Σε κάθε περίπτωση, όμως, οι διακοπές αποτελούν ευκαιρία να εξερευνήσουμε, να γνωρίσουμε, να γευτούμε, να μάθουμε, να ξεκουραστούμε. Οι διακοπές μάς κάνουν να νιώθουμε η καλύτερη εκδοχή του εαυτού μας, και αν σε αυτό προσθέσουμε και το ότι είμαστε ανέμελοι και συνήθως απολαμβάνουμε καλό καιρό, καλή παρέα, ωραίο φαγητό και διασκέδαση, δεν είναι και δύσκολο να καταλάβουμε γιατί δεν θέλουμε να επιστρέψουμε στη βάση μας όταν τελειώσουν. Ωστόσο, όλα τα όμορφα πράγματα κάποια στιγμή τελειώνουν κι έτσι πριν το καταλάβουμε βρισκόμαστε στο αυτοκίνητο/αεροπλάνο/ καράβι της επιστροφής και το μόνο που μπορούμε να σκεφτούμε πλέον δεν είναι ηλιοβασιλέματα, παραλίες και βόλτες, αλλά πλυντήρια, ψώνια στο σουπερμάρκετ και το άγχος της καθημερινότητας.
Είναι υπαρκτή η μελαγχολία μετά τις διακοπές ή τη φανταζόμαστε;
Η περίοδος των καλοκαιρινών διακοπών χαρακτηρίζεται από ενθουσιασμό, προσμονή και διάλειμμα από τη ρουτίνα. Έτσι, δεν είναι παράλογο όταν φτάνουν στο τέλος τους να έχουμε μια αίσθηση απώλειας, αφού επιστρέφουμε στην καθημερινότητα. Σύμφωνα με τους ειδικούς, αν και το συναίσθημα χαλάρωσης, πληρότητας και ευτυχίας που νιώθουμε μετά τις διακοπές είναι πραγματικό, δυστυχώς, δεν διαρκεί πολύ. Είναι όπως συμβαίνει με τα μεγάλα γεγονότα της ζωής μας, όπου μετράμε τις μέρες ανάποδα για να συμβούν: τα γενέθλια, ο γάμος, τα βαφτίσια, ένα μεγάλο πάρτι… Μετά δεν είναι καθόλου απίθανο να αισθανθούμε ένα κενό. Υπάρχουν διάφοροι παράγοντες που συμβάλλουν στο αίσθημα απογοήτευσης, κενού και μοναξιάς μετά από ένα ταξίδι. Οι υψηλές προσδοκίες, η πίεση να κάνουμε τα πράγματα «ακριβώς όπως πρέπει» και τα αυξημένα έξοδα είναι μερικοί μόνο από τους λόγους για τους οποίους μας πιάνει η μελαγχολία στο τέλος των διακοπών. Όλες οι σκέψεις, οι υποχρεώσεις και οι εκκρεμότητες που κατακλύζουν το μυαλό και την καθημερινότητά μας αμέσως μόλις πάρουμε τον δρόμο της επιστροφής αυξάνουν τα επίπεδα του στρες μας.
Πόσο διαρκεί η μελαγχολία μετά τις διακοπές;
Αν και διαφέρει από άτομο σε άτομο και μπορεί να επηρεαστεί από τη διάρκεια του ταξιδιού μας, οι ειδικοί εξηγούν ότι αυτά τα συναισθήματα συνήθως διαρκούν για λίγες μέρες καθώς επεξεργαζόμαστε την εμπειρία μας. Ωστόσο, θα πρέπει να μπορούμε να διακρίνουμε τη φυσιολογική μελαγχολία μετά τις διακοπές από ένα πιο σημαντικό πρόβλημα ψυχικής υγείας, όπως η κατάθλιψη. Το αίσθημα της «ισοπέδωσης» επειδή το ταξίδι μας τελείωσε συνήθως υποχωρεί από μόνο του, αλλά αν τα αρνητικά συναισθήματα επιμένουν τότε είναι ίσως σκόπιμο να ζητήσουμε τη γνώμη ενός ειδικού.
Πώς θα ξεπεράσουμε τη μελαγχολία μετά τις διακοπές;
Μπορούμε να ξεπεράσουμε τη μελαγχολία των διακοπών φροντίζοντας τον εαυτό μας. Ένας τρόπος είναι σίγουρα το να ενυδατώνουμε καλά το μαυρισμένο δέρμα μας, αλλά είναι πολύ σημαντικό να φροντίσουμε την ψυχολογία μας και να βασιστούμε στο σύστημα υποστήριξής μας, είτε αυτό είναι οι φίλοι, είτε η οικογένεια, είτε ένας θεραπευτής. Είναι επίσης σημαντικό να είμαστε υπομονετικοί με τον εαυτό μας, αναγνωρίζοντας τα συναισθήματά μας και δίνοντάς μας τον χρόνο να επανέλθουμε σε μια υγιή ρουτίνα. Σε πιο πρακτικό επίπεδο, είναι σημαντικό να ενσωματώσουμε κάποιες από τις χαρές των διακοπών στις καθημερινές μας δραστηριότητες, ιδίως τη χαλάρωση. Θα μας βοηθήσει επίσης να σχεδιάσουμε το επόμενο ταξίδι ή την επόμενη δραστηριότητά μας, ώστε να έχουμε κάτι να περιμένουμε με ανυπομονησία, ακόμα κι αν πρόκειται για κάτι μικρό.
Ευχαριστούμε για τη συνεργασία τη Δρ. Ναταλία Κουτρούλη, ψυχολόγο με εκπαίδευση στη Γνωσιακή Ψυχοθεραπεία και τη Συμβουλευτική. www.nataliakoutrouli.gr