Μετά τον σεξισμό (sexism) και τον ρατσισμό (racism), έχει έρθει η ώρα να μιλήσουμε και για τον ηλικιακό ρατσισμό (ageism), τη δυσμενή διάκριση δηλαδή που υφίσταται κάποιος λόγω της ηλικίας του.
Της Άννας Δάλλα
Αν και κάθε διαχωρισμός ανθρώπων βάσει συγκριμένων βιολογικών (π.χ. φύλο) ή φυσικών χαρακτηριστικών (π.χ. χρώμα, βάρος, ύψος κ.ά.) είναι κατακριτέος και όχι ανεκτός, ο διαχωρισμός που βασίζεται στην ηλικία (ageism) είναι βαθιά ριζωμένος στην κοινωνία μας, στον τρόπο που φερόμαστε, που σκεφτόμαστε και που σχετιζόμαστε με τους άλλους. «Μα τι φοράει στην ηλικία της;» «Πώς έχει γίνει έτσι, γεμάτη ρυτίδες;» «Θέλουν και έρωτες μεγάλοι άνθρωποι» «Τι τα ήθελε τα τακούνια μεγάλη γυναίκα;» «Δεν τον εμπιστεύομαι στη δουλειά, μεγάλωσε…» «Ξέχασε το ραντεβού, τι περιμένεις από γέρο άνθρωπο;» είναι μόνο μερικές από τις φράσεις που ακούμε αλλά και πιθανώς λέμε στην καθημερινότητά μας. Οι άνθρωποι –και κυρίως οι γυναίκες– δεν επιτρέπεται να μεγαλώνουν, κι αν μεγαλώνουν δεν πρέπει να φαίνεται στην εμφάνισή τους, στις αντοχές τους, στον τρόπο που περπατάνε, που μιλάνε, που φέρονται, που ντύνονται… Κι αν δεν μπορούν να το κρύψουν, τότε θα πρέπει να αποσύρονται, να πηγαίνουν στη γωνία και να σταματούν να διεκδικούν όσα θέλουν, όσα τους ευχαριστούν και όσα έκαναν πριν.
Έχει έρθει η ώρα να μιλήσουμε για το ageism
Μετά τον σεξισμό (sexism) και τον ρατσισμό (racism), έχει έρθει η ώρα να μιλήσουμε και για τον ηλικιακό ρατσισμό (ageism), τη δυσμενή διάκριση δηλαδή που υφίσταται κάποιος λόγω της ηλικίας του. Πρόκειται για ένα είδος διαχωρισμού που συναντάται παντού, θεωρείται αποδεκτός και αναμενόμενος και καθόλου κατακριτέος. Οι άνθρωποι καθώς μεγαλώνουν συνεπάγεται ότι γίνονται αργοί, ασχημαίνουν, παχαίνουν, έχουν ρυτίδες, δεν έχουν δικαίωμα να εργάζονται, να ερωτεύονται, να ταξιδεύουν, να ονειρεύονται, ξεχνάνε, έχουν λιγότερες δυνατότητες, πρέπει να μπαίνουν στο περιθώριο… Όλα τα παραπάνω, αν και δεν ισχύουν, είναι εγκατεστημένες πεποιθήσεις και βασίζονται σε προκαταλήψεις και στερεότυπα που θέλουν τους ανθρώπους άνω των 60 ετών να μη χρειάζονται πια στην κοινωνία μας. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας υπογραμμίζει το πρόβλημα και τονίζει ότι αυτός ο διαχωρισμός βρίσκεται παντού, θεωρείται φυσιολογικός και δεν αμφισβητείται όπως ο σεξισμός ή ο ρατσισμός.
Θέλουμε να ζήσουμε πολύ, αλλά φοβόμαστε να μεγαλώσουμε
Από τη μια πλευρά, η γενέθλια ευχή όλων είναι να τα εκατοστίσουμε, από την άλλη όμως η κοινωνία μας είναι γεμάτη αρνητικές και δυσάρεστες εικόνες μεγαλύτερων ανθρώπων… Έχουμε συνηθίσει όλοι να θεωρούμε ότι από μια ηλικία κι έπειτα το μόνο που υπάρχει είναι μοναξιά, απομόνωση, ρυτίδες, προβλήματα υγείας, κακή μνήμη και περιθωριοποίηση… Αυτός είναι και ο λόγος για τον οποίο φοβόμαστε τα γεράματα και ταυτόχρονα φερόμαστε υποτιμητικά και απαξιωτικά στους μεγαλύτερους.
Το ασημένιο δώρο
Ο ηλικιακός διαχωρισμός και ο φόβος για τα χρόνια που περνούν τόσο στη δική μας ζωή όσο και στων άλλων είναι ένα τεράστιο λάθος. Καταρχάς, το γεγονός ότι αυξάνεται ο αριθμός των ηλικιωμένων στον κόσμο σημαίνει ότι όλο και λιγότεροι άνθρωποι πεθαίνουν νέοι από ασθένειες που πλέον μπορούν να προληφθούν, και αυτό είναι ένα πολύ ευχάριστο και σημαντικό επίτευγμα της επιστήμης. Επιπλέον, χρειάζεται όλοι μας να συνειδητοποιήσουμε ότι, ναι, μεγαλώνοντας μπορεί να έχουμε περισσότερες ρυτίδες –αν και αυτές αντιμετωπίζονται επιτυχώς στις μέρες μας– ή λιγότερες αντοχές –αν και υπάρχουν πολλές 70χρονες που «βάζουν κάτω» τις 20χρονες εγγονές τους–, αλλά παράλληλα αποκτάμε και γνώσεις, εμπειρίες και ικανότητες που ούτε κατά διάνοια είχαμε νεότεροι. Επίσης, μεγαλώνοντας συνειδητοποιούμε τι έχει αξία και σημασία στη ζωή και με μεγαλύτερη ευκολία εστιάζουμε στα σημαντικά και αδιαφορούμε για τα εφήμερα, έχουμε μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση, αυτογνωσία, ξέρουμε τι μας αρέσει, τι μας ευχαριστεί και έχουμε λιγότερες αναστολές. Ας μην ξεχνάμε ότι πολλές γυναίκες αποκαλύπτουν ότι ευχαριστιούνται περισσότερο το σεξ μετά την εμμηνόπαυση, απαλλαγμένες από ενοχές, φόβους για κάποια ανεπιθύμητη εγκυμοσύνη και αναστολές.