H γνωστή ψυχολόγος μάς απαντά σε κρίσιμες ερωτήσεις που αφορούν την αυτοπεποίθηση και τον αυτοσεβασμό. Διαβάστε αυτήν τη συνέντευξη, ενδεχομένως να φωτίσει κάποια σημεία της δικής σας ιστορίας. Ειδικά αν είστε μητέρα.
Της Μάνιας Μπούσμπουρα
Φωτογραφίες: photomartin
Από πότε χτίζεται η αυτοπεποίθηση σε ένα παιδί; Ποια είναι η κρίσιμη ηλικία;
Στην πραγματικότητα, η αυτοπεποίθηση χτίζεται από την πρώτη στιγμή της δημιουργίας μας, καθώς επηρεάζεται από την κληρονομική βάση κάποιων χαρακτηριστικών της προσωπικότητας. Φυσικά, ο τρόπος ανατροφής, τα ερεθίσματα από το περιβάλλον και οι συνθήκες διαβίωσης ενός παιδιού θα καθορίσουν τον βαθμό στον οποίο θα εκδηλωθεί κάθε φυσική τάση του. Συνεπώς, η αυτοπεποίθηση συνδιαμορφώνεται από την προδιάθεση και τις πρώιμες εμπειρίες του ατόμου, που δρουν καταλυτικά. Αναμφίβολα, τα πρώτα χρόνια ζωής είναι καθοριστικά, και ειδικά το διάστημα της νηπιακής ηλικίας, όπου το παιδί μαθαίνει τα όριά του, τους κανόνες και τις δυνατότητές του.
Οι γονείς τι ρόλο παίζουν σε αυτό; Τι είναι αυτό που βοηθάει από την πλευρά τους και τι βλάπτει;
Σαφώς, τόσο οι γονείς, όσο και το άμεσο σχολικό και φιλικό περιβάλλον παίζουν πρωταγωνιστικό ρόλο στη διαμόρφωση μιας προσωπικότητας με αυτοπεποίθηση και αυτοσεβασμό. Η αναγνώριση και η επιβράβευση του παιδιού για τα θετικά στοιχεία του, η εμπιστοσύνη στις δυνατότητές του, η συμπερίληψή του στις οικογενειακές αποφάσεις, η παραχώρηση των δικαιωμάτων που του αναλογούν και ο σεβασμός της διαφορετικότητάς του αποτελούν στάσεις των γονέων που επιδρούν θετικά στην προσωπικότητα του παιδιού. Πάντα, βέβαια, όλα τα παραπάνω χρειάζεται να πράττονται στο κατάλληλο μέτρο, χωρίς έπαρση ή υπερβολή. Αντιθέτως, η διαρκής επίκριση και οι προσβλητικοί χαρακτηρισμοί, η επιθετική, εξουσιαστική και τιμωρητική στάση, η υποτίμηση της αξίας του παιδιού, η παραγνώριση των αναγκών του, οι άκαμπτοι κανόνες, ο συναισθηματικός χειρισμός και η άδικη σύγκριση με άλλους θεωρούνται επιβλαβείς συμπεριφορές που επηρεάζουν αρνητικά την αυτοπεποίθηση.
Λένε πως ειδικότερα η μητέρα παίζει πολύ σημαντικό ρόλο στην αυτοπεποίθηση που θα έχει η κόρη και στην εικόνα που θα φτιάξει για τον εαυτό της. Δεν ξέρω αν ισχύει και για τον γιο. Δηλαδή, αν η ίδια η μάνα κρίνει άσχημα το σώμα της, όσο όμορφο κι αν βλέπει το παιδί της, μπορεί να υπονομεύσει την αυτοπεποίθησή του και να το κάνει να ανησυχεί για τη δική του εμφάνιση. Ισχύει;
Ισχύει σε μεγάλο βαθμό ότι οι γονείς με τη στάση τους αποτελούν πρότυπο συμπεριφοράς για τα παιδιά τους, ανεξαρτήτως φύλου. Τα παιδιά εισπράττουν τα λεκτικά και εξωλεκτικά μηνύματα που εκπέμπουν οι γονείς τους και άλλοτε υιοθετούν άκριτα τα μοτίβα τους, ενώ άλλες φορές τα απορρίπτουν και συμπεριφέρονται με τον αντίθετο τρόπο. Κατ’ επέκταση, υπάρχει σημαντική πιθανότητα η μαμά που κρίνει διαρκώς και ίσως άδικα τον εαυτό της να επηρεάσει την κόρη της και να βιώνει και η ίδια αρνητικά συναισθήματα ή να αξιολογεί αυστηρά και αρνητικά την εικόνα της.
Η διαφήμιση θεωρείτε πως βοηθά ή μεγεθύνει το πρόβλημα;
Τα κοινωνικά πρότυπα πάντοτε επηρέαζαν τη συμπεριφορά των ανθρώπων, σε κάθε ηλικία και εποχή. Οι διαφημίσεις –σε κάθε μέσο– ασκούσαν ανέκαθεν μεγάλη επίδραση στα πρότυπα ομορφιάς και καθόριζαν τον αναγνωρισμένο, επιτυχημένο και επιθυμητό τρόπο ζωής. Τα τελευταία χρόνια, η μορφή της διαφήμισης έχει επαναπροσδιοριστεί και θεωρείται πιο βοηθητική ως προς το χτίσιμο της προσωπικότητας, καθώς προβάλλει ευρύτερη γκάμα προτύπων και δείχνει μεγαλύτερη αποδοχή στη διαφορετικότητα, για παράδειγμα σε σχέση με το βάρος, το χρώμα του δέρματος, τις αναπηρίες κ.ά. Σε έναν μεγάλο βαθμό, οι άνθρωποι που είναι επιδραστικοί στο κοινό στις μέρες μας διαφέρουν από τα πρότυπα περασμένων δεκαετιών και επιτρέπουν την αναγνώριση των ιδιαιτεροτήτων μας. Από την άλλη πλευρά, βέβαια, επειδή η πρόσβαση σε αυτού του είδους τη διαφήμιση είναι πιο εύκολη και τακτική, μπορεί να επηρεάσει και αρνητικά, αν οδηγεί σε σύγκριση ή ανάγκη για ακραίο μιμητισμό.
Διαβάστε την συνέχεια ΕΔΩ