HealthPsychologyΚαρκίνος μαστού: Χαρτογραφώντας τη διαδρομή-iqbeaute

Καρκίνος μαστού: Χαρτογραφώντας τη διαδρομή-iqbeaute

Δυναμώνουμε ψυχολογικά απέναντι στον καρκίνο του μαστού

της Άννας Δάλλα

Όταν κάποιος διαγιγνώσκεται με μια σοβαρή ή και απειλητική για τη ζωή νόσο –για παράδειγμα, μια γυναίκα με καρκίνο του μαστού– δεν μπορεί να μείνει ασυγκίνητος σε αυτό που συμβαίνει και έτσι κατακλύζεται από πάρα πολλά και διαφορετικά συναισθήματα. Μεταξύ άλλων, φόβο, θυμό, απελπισία, θλίψη… Μαζί με αυτά έρχεται και μια αίσθηση αβεβαιότητας, αδυναμίας, ανασφάλειας και απώλειας του ελέγχου. Όλα όσα νιώθει είναι φυσιολογικά και μπορεί να συνεχιστούν για χρόνια, ακόμα και μετά το τέλος της θεραπείας, ακόμα και αφού η γυναίκα θεωρηθεί πλέον ότι έχει ξεπεράσει τελείως την ασθένεια. Ο μόνος τρόπος για να νιώσει ότι ελέγχει και πάλι την κατάσταση είναι η ενημέρωση και η γνώση. Όταν μια γυναίκα μάθει όσα περισσότερα γίνεται για τη διάγνωση, τη νόσο και τη θεραπεία θα αισθανθεί ότι ξαναπαίρνει τον έλεγχο, τουλάχιστον ως ένα σημείο.

 

Φτάνοντας στο να αποδεχτούμε τη διάγνωση

Όταν μια γυναίκα λάβει τη διάγνωση ότι πάσχει από καρκίνο του μαστού είναι πολύ φυσιολογικό να αντιδράσει καταρχάς σκεπτόμενη κάπως έτσι: «Γιατί σε μένα;», «Μα είμαι τόσο νέα», «Αφού δεν έχω κληρονομικότητα, πώς μπορεί να μου συμβαίνει κάτι τέτοιο;»… Η άρνηση είναι συνήθως το πρώτο στάδιο στην αντίδραση απέναντι σε μια τέτοια διάγνωση. Μετά ακολουθεί ο θυμός. Μία από τις αιτίες πίσω από τον θυμό είναι ότι η γυναίκα νιώθει πως δεν έχει τον έλεγχο στο ίδιο της το σώμα, έχει μια αίσθηση ευαλωτότητας που δεν μπορεί να ελέγξει, ακόμα κι αν ακολουθεί όλα όσα συστήνουν οι γιατροί και είναι πολύ προσεκτική (π.χ. αποχή από το αλκοόλ και το κάπνισμα, γυμναστική και υγιεινή διατροφή). Αμέσως μετά την άρνηση και τον θυμό εμφανίζεται η διαπραγμάτευση, όπου η ασθενής αναρωτιέται τι λάθη έκανε και τι θα μπορούσε να έχει γίνει διαφορετικά, αν για παράδειγμα είχε κάνει νωρίτερα εξετάσεις ή δεν είχε αγνοήσει κάποιο σύμπτωμα. Ακόμα κι αν στην πραγματικότητα δεν έχει κάνει κανένα λάθος, είναι σίγουρο ότι θα περάσει από αυτό το στάδιο. Άλλωστε, ως άνθρωποι είμαστε προγραμματισμένοι να προσπαθούμε να βρούμε νόημα σε πράγματα που μπορεί να μη βγάζουν κανένα νόημα. Όμως τις περισσότερες φορές τα «κακά» και οι «ατυχίες» προκύπτουν χωρίς κανέναν συγκεκριμένο λόγο. Το τελευταίο στάδιο είναι η θλίψη, η απογοήτευση, η απελπισία, ακόμα και η κατάθλιψη. Σύμφωνα με τους ειδικούς, το 1/3 σχεδόν των γυναικών που διαγιγνώσκονται με καρκίνο του μαστού θα εμφανίσουν κάποιο ψυχιατρικό πρόβλημα, συνήθως κατάθλιψη. Ύστερα από όλα τα παραπάνω στάδια, η γυναίκα θα φτάσει στην αποδοχή της ασθένειας. Αυτός είναι και ο στόχος άλλωστε, το να αποδεχτεί αυτό που έχει συμβεί. Αυτό δεν σημαίνει ότι θα θεωρήσει ότι δεν συνέβη τίποτα και ότι όλα θα πάνε απαραιτήτως καλά. Σημαίνει ότι θα μάθει να ζει με αυτό το νέο δεδομένο. Συχνά βέβαια, όταν οι άνθρωποι φτάνουν στο σημείο της αποδοχής έχουν επιπλέον μια αίσθηση ενδυνάμωσης και μια ελπίδα ότι τα πράγματα θα πάνε καλά.

 

Η κατάθλιψη –αν υπάρχει– πρέπει να αντιμετωπίζεται

Μια νέα μελέτη που δημοσιεύτηκε στο ιατρικό περιοδικό «The American Cancer Society» εξέτασε την επίδραση της κατάθλιψης στη θεραπεία του καρκίνου του μαστού και την επιβίωση. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι, σε σύγκριση με ασθενείς χωρίς ιστορικό κατάθλιψης, όσες είχαν διάγνωση κατάθλιψης είχαν λιγότερες πιθανότητες να λάβουν τη θεραπεία που συνιστούν οι κατευθυντήριες γραμμές και είχαν χειρότερα ποσοστά επιβίωσης. Έτσι γίνεται προφανές για ακόμα μία φορά γιατί είναι σημαντικό να αναγνωρίζεται αλλά και να θεραπεύεται η κατάθλιψη αν αυτή προκύψει.

• Τι άλλο μπορεί να νιώθει η γυναίκα με καρκίνο του μαστού

Είναι πιθανό να αποφεύγει τους φίλους της γιατί αισθάνεται ότι είναι βάρος, να έχει προβλήματα με τη δουλειά της εξαιτίας των παρενεργειών από τις θεραπείες της, να απομακρύνεται από τον σύντροφό της επειδή δεν νιώθει άνετα με το σώμα της, να χάνει την αυτοπεποίθησή της αλλά και την ερωτική της διάθεση.

 

•Τι θα την ενδυναμώσει ψυχολογικά

Μια γυναίκα θα αισθανθεί πιο δυνατή απέναντι στην ασθένεια μαθαίνοντας όσα περισσότερα γίνεται για αυτήν, το είδος, το στάδιο, την πιθανή θεραπεία, τις παρενέργειες, ποιες νέες συνήθειες που θα βοηθήσουν μπορεί να υιοθετήσει κ.ά.

Στη διάρκεια της μάχης με την ασθένεια χρειάζεται να θυμόμαστε ότι:

 

Μπορούμε να γίνουμε ανθεκτικοί και να μεταμορφωθούμε από τις αντιξοότητες.

 

Ο πόνος είναι προσωρινός και θα περάσει.

 

Πρέπει να επικεντρωνόμαστε σε όσους μας αγαπούν και μας βοηθάνε και όχι σε όσους μας απογοητεύουν.

 

Η καλοσύνη προς τους άλλους μπορεί να μας κάνει να αισθανόμαστε καλύτερα κατά τη διάρκεια των δυσκολιών της ζωής.

 

Όταν ερχόμαστε αντιμέτωποι με αντιξοότητες και αφού ξεπεράσουμε τη φάση της επιβίωσης, περνάμε στη φάση της ευημερίας.
Αυτό μας ωθεί προς το επόμενο επίπεδο ανάπτυξης και μετασχηματισμού και τελικά σε μια αίσθηση ενδυνάμωσης.

Μετά την ασθένεια τι;

Όταν ένας άνθρωπος γνωρίζει ότι έχει καταφέρει να επιζήσει, συγκεντρώνεται στο έργο της ευημερίας. Αυτό μπορεί να περιλαμβάνει την πραγματοποίηση σημαντικών αλλαγών στη ζωή, όπως η επιδίωξη των ονείρων του, η μεγαλύτερη προσοχή στην υγεία και η επιλογή της εγγύτητας με εκείνους που τον κάνουν να νιώθει καλά με τον εαυτό του αντί για τα τοξικά άτομα. Παράλληλα, είναι σημαντικό –αφού βγει κάποιος από έναν τέτοιον κυκεώνα– να κάνει σημαντικές αλλαγές στη ζωή του. Δεν μπορεί να υποτιμήσει τη σημασία του να αγκαλιάζει την κάθε μέρα και να δουλεύει με τον εαυτό του κατανοώντας τι του δίνει χαρά και, από την άλλη πλευρά, ποια συναισθηματικά ερεθίσματα τον ρίχνουν.

 

Ευχαριστούμε για τη συνεργασία τη Δρ. Ναταλία Κουτρούλη, ψυχολόγο με εκπαίδευση στη Γνωσιακή Ψυχοθεραπεία και τη Συμβουλευτική. www.nataliakoutrouli.gr