hero
I need a hero!
Σύμφωνα με τον Καρλ Γιουνγκ, οι άνθρωποι κληρονομούμε υποσυνείδητες εικόνες που ονομάζονται «αρχέτυπα». Ανάμεσα σε αυτά είναι και οι ήρωες. Ίσως αυτό και μόνο θα μπορούσε να δικαιολογεί το γιατί τους έχουμε τόσο ανάγκη.
Της Άννας Δάλλα
Γιατί χρειαζόμαστε τους ήρωες
«I need a hero», τραγουδούσε η Bonnie Tyler το 1984 και η αλήθεια είναι ότι αυτός ο στίχος εκφράζει πολλούς από εμάς, ίσως και όλους. Χρειαζόμαστε ήρωες όχι μόνο για την εύλογη χρησιμότητα που θα μπορούσαμε να αναγνωρίσουμε σε εκείνους, όπως θα ήταν το να μας σώσουν, να μας οδηγήσουν ή να δώσουν αγώνες για την κοινωνία μας, το έθνος ή το γένος μας, αλλά και γιατί αποτελούν έμπνευση, ελπίδα και μας δημιουργούν μια ασφάλεια ότι δεν έχουν χαθεί όλα… Οι ήρωες από τη μια πλευρά μάς βοηθούν να επιβιώσουμε και να επιλύσουμε τα προβλήματά μας και από την άλλη μάς δίνουν την ώθηση να λάμψουμε και να θριαμβεύσουμε κι εμείς με τη σειρά μας. Τους έχουμε πράγματι ανάγκη στη ζωή μας. Επιπλέον, ας μην ξεχνάμε ότι, εκτός από τους ήρωες, χρειαζόμαστε και τις ιστορίες τους –ένα απλό παράδειγμα είναι και οι ταινίες με τους σούπερ ήρωες–, που γίνονται αποδεκτές με ενθουσιασμό και το κοινό λατρεύει να τις ακούει και να τις παρακολουθεί για να εμπνέεται, να ελπίζει και να παίρνει δύναμη.
Πώς μας ωφελούν οι ήρωες
Έρευνες από κοινωνικούς επιστήμονες έχουν αποδείξει ότι η ύπαρξη των ηρώων μάς ωφελεί σε διάφορα επίπεδα. Τους χρειαζόμαστε επειδή μας δίνουν ελπίδα, ενέργεια, έμπνευση, μας βοηθούν να εξελιχθούμε, να θεραπεύσουμε τις πληγές μας, είναι οι ηθικοί μας φάροι μαθαίνοντάς μας να ξεχωρίζουμε το σωστό από το λάθος, αποδίδουν δικαιοσύνη, μας προσφέρουν ασφάλεια και προστασία, μας προκαλούν θετικά συναισθήματα, μας δίνουν σκοπό και νόημα στη ζωή, αυξάνουν τις κοινωνικές μας συνδέσεις και μειώνουν το αίσθημα της μοναξιάς, μας βοηθούν να πετύχουμε τους στόχους μας, τόσο τους ατομικούς όσο και της κοινωνίας στην οποία είμαστε όλοι μέλη.
Πιστεύοντας ότι το ακατόρθωτο είναι πιθανό
Οι ήρωες μας ανοίγουν κατά κάποιον τρόπο τον δρόμο προς το ακατόρθωτο, το δύσκολο, το αδύνατο, το υψηλό, αυτό που φοβόμαστε ότι δεν θα μπορέσουμε ποτέ να καταφέρουμε. Με το παράδειγμά τους –ως πρότυπα– μπορούν να μας παρακινήσουν να κάνουμε πράγματα που δεν θα μπορούσαμε ποτέ να φανταστούμε. Να προσπαθήσουμε να αλλάξουμε τη ζωή μας προς το καλύτερο αλλά και να κάνουμε τη διαφορά στον κόσμο. Εμπνεόμαστε όταν βλέπουμε τους ήρωές μας να ξεπερνούν τα εμπόδια και να πετυχαίνουν πέρα από τα πιο τρελά τους όνειρα. Θαυμάζουμε το θάρρος και την επιμονή τους, καθώς αντιμετωπίζουν τις αντιξοότητες και αρνούνται να τα παρατήσουν ακόμη και όταν τα πράγματα φαίνονται αδύνατα. Οι ήρωες μας δείχνουν ότι είναι δυνατόν για τον καθένα να τα καταφέρει, αν το βάλει στο μυαλό του και προσπαθήσει με όλες του τις δυνάμεις. Μας δείχνουν πώς να επιμένουμε, να μην τα παρατάμε ακόμη και όταν πιστεύουμε ότι δεν μπορούμε, ακόμα και όταν όλα τα προγνωστικά είναι εναντίον μας.
Οι ήρωες δεν είναι ανάγκη να είναι καν ζωντανοί ή παρόντες
Από τις έρευνες έχει επίσης φανεί ότι οι ήρωες δεν χρειάζεται να είναι παρόντες, ούτε να είναι ζωντανοί, ούτε καν να είναι σύγχρονοί μας για να μας προσφέρουν όλα αυτά τα οφέλη. Μπορούμε να τα αποκομίσουμε και μόνο με το να τους θυμόμαστε, πράγμα που είναι προφανές αν σκεφτούμε πως όλα τα έθνη έχουν τους ήρωές τους σε ένα ξεχωριστό, υψηλό βάθρο και φροντίζουν να τους μνημονεύουν και να τους τιμούν τακτικά. Οι ήρωες, βέβαια, δεν είναι ανάγκη να είναι μόνο οι άξιοι πρόγονοί μας ή διάσημοι, γνωστοί παγκοσμίως και προβεβλημένοι στα μέσα μαζικής ενημέρωσης. Για τον καθέναν από εμάς μπορεί να είναι γνωστοί ή και αγαπημένοι μας άνθρωποι που λειτουργούν για εμάς ως πρότυπα. Άλλωστε, αν ρωτήσουμε, οι περισσότεροι άνθρωποι θα μας πουν ότι οι προσωπικοί τους ήρωες είναι οι γονείς τους, οι παππούδες τους και οι άνθρωποι που τους μεγάλωσαν και τους καθοδήγησαν στη ζωή τους (π.χ. οι δάσκαλοί τους). Επιπλέον, έρευνες έχουν δείξει ότι για πολλά παιδιά που έχουν χάσει τους γονείς τους σε νεαρή ηλικία αυτοί αποτελούν τους ήρωές τους, τους οποίους σκέφτονται συχνά και νιώθουν ότι απολαμβάνουν την ηθική τους συμπαράσταση και καθοδήγηση.
Είναι σαν εμάς, αλλά όχι ακριβώς
Οι ήρωες μας βοηθούν να καταλάβουμε πώς θα αντιδρούσαμε σε παρόμοιες καταστάσεις, μας προσκαλούν να μάθουμε από τα λάθη και τις επιτυχίες τους, ώστε να μπορέσουμε να εφαρμόσουμε αυτά τα μαθήματα στη δική μας ζωή. Από αυτή την άποψη, οι ήρωες είναι σαν εμάς και όταν το συνειδητοποιούμε αυτό παίρνουμε δύναμη να προσπαθήσουμε κι εμείς να φέρουμε σε πέρας τις προκλήσεις της ζωής.
Ευχαριστούμε για τη συνεργασία τη Δρ. Ναταλία Κουτρούλη, ψυχολόγο με εκπαίδευση στη Γνωσιακή Ψυχοθεραπεία και τη Συμβουλευτική. www.nataliakoutrouli.gr