Έκανα και τα δύο εμβόλια, πέρασαν και 15 μέρες κι άρχισα δειλά-δειλά να κυκλοφορώ χωρίς τόσο άγχος. Φυσικά, αν ακούσω κάποιον να βήχει στον δρόμο αλλάζω πεζοδρόμιο, και για κάθε άνθρωπο που για τον οποιονδήποτε λόγο βρίσκεται δίπλα μου για περισσότερο από ένα λεπτό προσπαθώ να υπολογίσω –βάσει της ηλικίας και του προφίλ του– αν έχει κάνει ήδη το ένα ή, ακόμα καλύτερα, και τα δύο εμβόλια. Υπό αυτές τις συνθήκες, πήρε το μάτι μου έναν τίτλο: «Οι αναπάντεχες θετικές επιρροές της πανδημίας στην ψυχική μας υγεία».
Της Άννας Δάλλα
Ποιες θετικές επιρροές, ήταν η πρώτη μου σκέψη. Φέρνω γρήγορα στον νου μου όσους ξέρω ότι η ψυχική τους υγεία «κακοπέρασε» στην καραντίνα. Άνθρωποι που βρίσκονται σε μη λειτουργικές σχέσεις, πόσο μάλλον σε κακοποιητικούς δεσμούς και περιβάλλοντα, και ήταν υποχρεωμένοι να περάσουν όλο αυτό το διάστημα με τον «εχθρό» τους είχαν σίγουρα ένα δύσκολο ή και αφόρητο λοκντάουν. Κάτι παρόμοιο συνέβη σε όσους υποφέρουν από φοβίες και άγχος, κυρίως όταν αυτά σχετίζονται με τα θέματα υγείας και τη διατήρηση του ελέγχου… Αλλά δεν σταματά εδώ ο κατάλογος. H συνθήκη ήταν σίγουρα δύσκολη και για ανθρώπους χωρίς σύντροφο, για τους ηλικιωμένους, τους μοναχικούς, εκείνους που επηρεάστηκε η δουλειά τους, όσους είχαν μόλις βιώσει μια απώλεια, ένα πρόβλημα υγείας, μια στενοχώρια… Η καραντίνα ήταν δύσκολη. Όχι μόνο για όσους ανέφερα, αλλά και για άλλους που εκ πρώτης όψεως φαίνονται πιο τυχεροί. Δύσκολα πέρασαν και όσοι δεν είναι μόνοι αλλά ζουν με την οικογένειά τους, ειδικά σε περιορισμένους χώρους, χωρίς πολλές ανέσεις, όσοι έχουν μικρά παιδιά, τα οποία έπρεπε να συνδυάσουν με τη δουλειά από το σπίτι ή/και το σχολείο από το σπίτι, χωρίς καμία εξωτερική βοήθεια, αλλά και όσοι έχουν πιο μεγάλα παιδιά που ήθελαν πιθανώς να βγαίνουν έξω χωρίς να τηρούν τους κανόνες, με αποτέλεσμα να βρίσκονται σε συνεχείς καβγάδες με τους γονείς τους, αλλά και όσοι δεν μπορούσαν να δουν τους ηλικιωμένους γονείς τους… Και ο κατάλογος συνεχίζεται μακρύς. Άλλωστε, το λένε και οι έρευνες: υπάρχει αύξηση στα ποσοστά των ανθρώπων που υποφέρουν από κατάθλιψη και άγχος λόγω της πανδημίας και των λοκντάουν που τη συνόδεψαν. Πού είναι κρυμμένες οι θετικές επιρροές στην ψυχική υγεία; Σε όσους υποφέρουν από κοινωνικές φοβίες και απομονώθηκαν και σε όσους βρίσκονταν σε υπερκόπωση και επιτέλους ξεκουράστηκαν;
Στην πραγματικότητα όλοι ξεκουραστήκαμε λίγο
Αν το σκεφτώ καλύτερα, το ξέρω ότι είμαι άδικη. Η αλήθεια είναι ότι κι εγώ ένιωσα κάποια ανακούφιση και ηρεμία που οι συνεχείς κοινωνικές και επαγγελματικές υποχρεώσεις σταμάτησαν. Επίσης ξεκουράστηκα. Υποφέρω κι εγώ –όπως και πολλοί άλλοι στην εποχή μας– από το λεγόμενο FOMO (fear of missing out), από τον φόβο δηλαδή ότι θα χάσω κάτι από τα όσα συμβαίνουν γύρω μου. Έτσι, όσο εκείνα λαμβάνουν χώρα εγώ νιώθω την υποχρέωση να τα παρακολουθώ. Όταν όλα αυτά αναγκαστικά σταμάτησαν, μπόρεσα κι εγώ να ξεκουραστώ και να ηρεμήσω ψυχικά και σωματικά. Και όχι μόνο εγώ. Υπήρξαν κάποιοι άνθρωποι που βρήκαν την ευκαιρία και τη δύναμη –εκτός από το να φτιάχνουν ψωμί και κέικ– να αφιερώσουν χρόνο στον εαυτό τους, να κοιμηθούν, να διαβάσουν τα βιβλία που δεν είχαν προλάβει, να έρθουν σε ουσιαστική επαφή με την οικογένειά τους. Δεν είναι όμως αυτό το σημαντικότερο. Το πιο σημαντικό είναι ότι πολλοί από εμάς, καθώς μείναμε με τα/στα βασικά και σταμάτησε ο θόρυβος που τόσον καιρό μάς αποσπούσε, είχαμε την ευκαιρία να σκεφτούμε ή να δούμε τι είναι πραγματικά αυτό που έχει σημασία για μας και τη ζωή μας.
Επίσης, ήρθαμε αντιμέτωποι με όσα κρύβαμε κάτω από το χαλί
Ναι. Η αλήθεια είναι ότι ο κορωνοϊός έφερε κάποια πράγματα στο προσκήνιο, αλλά επρόκειτο για πράγματα που ήταν ήδη εκεί και τα κρύβαμε ή κάναμε τα στραβά μάτια. Ο καθένας με τον δικό του τρόπο: με πολλές κοινωνικές εκδηλώσεις, με ανοχή, με διάφορα να μας αποσπούν, με πολλή δουλειά, διακοπές, ταξίδια, απιστίες… Η πανδημία λειτούργησε σαν ένας άνεμος που ήρθε και πήρε όλες αυτές τις δικαιολογίες και τα πέπλα και άφησε όλα ακάλυπτα όσα αισθανόμαστε και μας συμβαίνουν για να τα δούμε, να τα νιώσουμε και να τα αντιμετωπίσουμε. Στην πραγματικότητα, ο κορωνοϊός μάς έκλεισε στα σπίτια μας, αλλά δεν μας άφησε πλέον μέρος να κρυφτούμε.
Το μεγάλο μας μάθημα
Όλοι μάθαμε κάτι από τον κορωνοϊό, ακόμα κι αν το μάθαμε με τον δύσκολο και επώδυνο τρόπο. Ένα από τα μαθήματά μας είναι η σημασία της κοινωνικής συναναστροφής, που προϋποθέτει τη συνύπαρξη στον ίδιο χώρο και το μοίρασμα της ίδιας εμπειρίας. Το συλλογικό μας μάθημα όμως ήταν ότι τα πράγματα δεν πάνε όπως τα σχεδιάζουμε. Ότι δεν μπορούμε να τα προβλέψουμε, να τα προσχεδιάσουμε και να τα προμελετήσουμε όλα. Κι ότι πολλές φορές ο καλύτερος τρόπος για να αντιμετωπίζουμε αλλά και για να ζούμε τη ζωή μας είναι εστιάζοντας κάθε φορά στο σήμερα.