Αν και το κλάμα είναι μια απολύτως φυσιολογική αντίδραση του οργανισμού, όλοι μας έχουμε προσπαθήσει πολλές φορές να το συγκρατήσουμε και να το ελέγξουμε. Ίσως ήρθε η ώρα να σκεφτούμε μήπως κάνουμε λάθος.
Της Άννας Δάλλα
Το κλάμα βγήκε από τον παράδεισο
Όλοι έχουμε κλάψει, και όχι μόνο ως μωρά ή παιδιά, αλλά και αργότερα, ως ενήλικες, όταν είμαστε στενοχωρημένοι, συγκινημένοι, νευριασμένοι, κουρασμένοι. Και ακόμα κι αν πιστεύουμε ότι τα παιδιά κλαίνε περισσότερο από τους ενήλικες, αυτό δεν ισχύει πάντα. Η διαφορά στο κλάμα ενός παιδιού και ενός ενήλικα είναι πως μεγαλώνοντας μαθαίνουμε ότι πρέπει να το συγκρατούμε και να το κρύβουμε για κοινωνικούς λόγους, για παράδειγμα, να μη φαινόμαστε αδύναμοι. Επιπλέον, πολλοί ντρεπόμαστε και νιώθουμε εκτεθειμένοι όταν κλαίμε, καθώς ερχόμαστε σε μια ευάλωτη κατάσταση. Τέλος, ειδικά οι γυναίκες, που στην πατριαρχική μας κοινωνία θεωρούμαστε «πολύ συναισθηματικές», είναι λογικό να θέλουμε να αποφύγουμε να υπηρετήσουμε το στερεότυπο, οπότε προσπαθούμε να μην κλαίμε.
Υπάρχει διαφορά ανάμεσα στα δύο φύλα;
Οι έρευνες στα μωρά δεν δείχνουν να υπάρχει διαφορά στο πόσο κλαίνε τα αγόρια συγκριτικά με τα κορίτσια. Όταν όμως δούμε τι συμβαίνει στην ενήλικη ζωή, θα παρατηρήσουμε ότι υπάρχει μια σαφής απόκλιση. Σύμφωνα με τις έρευνες, οι γυναίκες κλαίνε 2 με 5 φορές τον μήνα, ενώ οι άντρες 0 με 1. Οι ειδικοί εξηγούν ότι αυτή η διαφορά ξεκινάει στα τέλη της παιδικής ηλικίας, όταν τα αγόρια αρχίζουν να ακούνε από το περιβάλλον, από τις ταινίες, από τα στερεότυπα ότι «οι άντρες δεν κλαίνε» και θεωρούν ότι η κοινωνία περιμένει από αυτούς να είναι σκληροί και ως εκ τούτου να μην κλαίνε. Έτσι, κατά κάποιον τρόπο, γίνονται ανίκανοι να κλάψουν.
Πρέπει πράγματι να προσπαθούμε να συγκρατούμε τα δάκρυά μας;
Όχι. Το κλάμα είναι απλώς ένας άλλος τρόπος έκφρασης συναισθημάτων, όπως ακριβώς και το γέλιο. Μπορεί να αποδειχτεί βοηθητικό στο να βρούμε την κάθαρση ή μια συναισθηματική ισορροπία. Έρευνες διαπίστωσαν ότι το κλάμα απελευθερώνει ουσίες στον οργανισμό που μπορούν να βοηθήσουν στη βελτίωση της διάθεσης όταν νιώθουμε θλίψη ή άγχος. Τέλος, οι ειδικοί έχουν παρατηρήσει ότι τουλάχιστον το 50% των ανθρώπων νιώθουν καλύτερα αφού κλάψουν ενώ μόνο ένα 10% νιώθει χειρότερα.
Το κλάμα ως τρόπος σύνδεσης με τους άλλους
Οι άνθρωποι είμαστε το μόνο είδος που κλαίει από συναισθηματική αντίδραση και οι επιστήμονες πιστεύουν ότι αυτό οφείλεται στο ότι εξελιχθήκαμε να κλαίμε, κάνοντας κατά μια έννοια μια έκκληση για βοήθεια και σύνδεση. Κατά κάποιον τρόπο, εξακολουθούμε να κλαίμε επειδή χρειαζόμαστε άλλους ανθρώπους. Το κλάμα είναι ένα ορατό σημάδι ενός εσωτερικού συναισθήματος και μας βοηθά να δημιουργήσουμε υποσυνείδητα κοινωνικούς δεσμούς με τους ανθρώπους γύρω μας που μας στηρίζουν όταν κλαίμε. Είναι καλό να το έχουμε αυτό στο μυαλό μας όταν πρόκειται να κλάψουμε: είναι μια υπενθύμιση του γιατί τα δάκρυα είναι σημαντικά.
Πώς μας βλέπουν οι άλλοι όταν κλαίμε
Το να βλέπουμε κάποιον να κλαίει αλλάζει την οπτική μας για το άτομο αυτό. Οι άνθρωποι που κλαίνε γίνονται –σύμφωνα με τις έρευνες– αντιληπτοί ως πιο αξιόπιστοι, πιο ειλικρινείς, και λιγότερο επιθετικοί και με μεγαλύτερη ενσυναίσθηση. Ωστόσο, το να βλέπουμε κάποιον να κλαίει έχει επίσης αρνητικές επιπτώσεις, καθώς μας δίνει την εντύπωση ότι δεν είναι τόσο σταθερός συναισθηματικά. Σημαντικό ρόλο παίζει και το περιβάλλον στο οποίο θα κλάψει κάποιος. Για παράδειγμα, το κλάμα στον χώρο της εργασίας θεωρείται γενικά πιο αρνητικό από το κλάμα σε ιδιωτικό περιβάλλον.
Το κλάμα μάς δείχνει τι μας απασχολεί πραγματικά
Συχνά, τα δάκρυά μας και η στιγμή στην οποία προκύπτουν μπορούν να μας βοηθήσουν να καταλάβουμε περισσότερα για τις ανάγκες μας. Αν δώσουμε προσοχή σε αυτό για το οποίο κλαίμε, μπορεί να κατανοήσουμε διάφορα πράγματα, όπως τι είναι σημαντικό στη ζωή μας, για τι είμαστε αγχωμένοι, για τι είμαστε λυπημένοι. Έτσι θα μπορέσουμε να επικεντρωθούμε σε αυτά που μας δυσκολεύουν, ώστε να βοηθήσουμε τον εαυτό μας να νιώσει καλύτερα. Κάποιοι ειδικοί συστήνουν ακόμα και να κρατάμε ένα ημερολόγιο κλάματος. Σε αυτό θα σημειώνουμε πότε, υπό ποιες συνθήκες και γιατί κλαίμε. Όταν ξαναγυρίζουμε να κοιτάξουμε όλα αυτά τα δεδομένα είναι πολύ πιθανό να μάθουμε πράγματα για τον εαυτό μας, τι μας απασχολεί, πώς νιώθουμε και πώς λειτουργούμε.
Οι «σωστές» συνθήκες για να κλάψουμε
Οι περισσότεροι ξέρουμε ότι υπάρχουν οι κατάλληλες, κατά κάποιον τρόπο, συνθήκες για να κλάψουμε. Συνήθως χρειαζόμαστε έναν ασφαλή χώρο αλλά και να βρούμε ανθρώπους που ξέρουμε ότι θα μας υποστηρίξουν και θα μας βοηθήσουν. Σε αυτές τις συνθήκες το κλάμα μπορεί να είναι πραγματικά ωφέλιμο, επειδή περιορίζει το πόσο ευάλωτοι και εκτός ελέγχου νιώθουμε. Αν από την άλλη πλευρά «χρειάζεται» να κλάψουμε δημόσια, είναι σκόπιμο να βρούμε ένα μέρος ήσυχο και προστατευμένο από τα περίεργα μάτια και αυτιά.