Η προσαρμοστικότητα –ακόμα κι αν δεν γίνεται αμέσως αντιληπτό– είναι μια πολύ σημαντική ιδιότητα. Δεν έχει καμία σχέση με τον χαμαιλεοντισμό ή με την ισοπέδωση των ελευθεριών και της προσωπικότητας του ατόμου. Η προσαρμοστικότητα, resilience στα αγγλικά, είναι η ιδιότητα να αντιλαμβανόμαστε τι συμβαίνει στην κάθε κατάσταση, να ζυγίζουμε τα δεδομένα και μετά να προσπαθούμε να τη ζήσουμε όσο πιο καλά γίνεται.
Της Άννας Δάλλα
«Η εγκατάσταση της χρονιάς 2020 διακόπτεται. Έχει ιό». Ήταν ένα από τα πολλά και διάφορα αστεία που διαβάσαμε –κυρίως στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης– από τον Μάρτιο και μετά, όταν ξαφνικά η ζωή μας πήρε άλλη τροπή και μας ζήτησαν να σταματήσουμε τα πάντα και να μείνουμε στα σπίτια μας γιατί κινδυνεύαμε.
Κάναμε υπομονή, «συμμορφωθήκαμε προς τας υποδείξεις» των επιστημόνων, προσαρμοστήκαμε –σε ορισμένες περιπτώσεις καταφέραμε να το διασκεδάσουμε κιόλας ή τουλάχιστον να το φιλοσοφήσουμε– και τώρα δρέπουμε τους καρπούς των κόπων μας.
Βγαίνουμε, διασκεδάζουμε, πάμε για μπάνιο, συναντάμε τους αγαπημένους μας, απολαμβάνουμε τη θάλασσα, γυρίζουμε πίσω στις δουλειές και στις συνήθειές μας… Κάποιοι θα πουν ότι ήταν τύχη ή σύμπτωση, άλλοι καλός σχεδιασμός, άλλοι ότι πέσαμε σε καλούς επιστήμονες, άλλοι ότι αντιδράσαμε γρήγορα, άλλοι ότι φοβηθήκαμε και ο κατάλογος των πιθανών σεναρίων για την ως τώρα επιτυχία της Ελλάδας συνεχίζεται μακρύς.
Εγώ θα σας πω ότι μεγαλύτερη σημασία έχει το γεγονός ότι προσαρμοστήκαμε, και αν χρειαστεί θα ξαναπροσαρμοστούμε το φθινόπωρο ή τον χειμώνα αν υπάρξουν νέα δεδομένα και σχετικές συστάσεις.
Η προσαρμοστικότητα –ακόμα κι αν δεν γίνεται αμέσως αντιληπτό– είναι μια πολύ σημαντική ιδιότητα. Δεν έχει καμία σχέση με τον χαμαιλεοντισμό ή με την ισοπέδωση των ελευθεριών και της προσωπικότητας του ατόμου. Η προσαρμοστικότητα, resilience στα αγγλικά, είναι η ιδιότητα να αντιλαμβανόμαστε τι συμβαίνει στην κάθε κατάσταση, να ζυγίζουμε τα δεδομένα και μετά να προσπαθούμε να τη ζήσουμε όσο πιο καλά γίνεται.
Προσαρμοζόμαστε και μαθαίνουμε να ζούμε στο τώρα
Την ώρα που θα απολαμβάνουμε τον παγωμένο καφέ μας, την μπίρα ή το αναψυκτικό μας σε μια ξαπλώστρα μπροστά στη θάλασσα –ακόμα κι αν προηγουμένως έχει χρειαστεί να απολυμάνουμε την ξαπλώστρα ή να φάμε το σάντουιτς που φέραμε από το σπίτι μας αντί να παραγγείλουμε απέξω– ας αναλογιστούμε την προσαρμοστικότητα που δείξαμε στη διάρκεια της καραντίνας.
Μαγειρέψαμε, δουλέψαμε από το σπίτι, βγήκαμε έξω και περπατήσαμε, διαβάσαμε βιβλία, είδαμε σειρές στην τηλεόραση, μάθαμε να κάνουμε Zoom με τους αγαπημένους μας, αναγκαστήκαμε να διαβάσουμε με τα παιδιά μας. Σε κάθε περίπτωση, προσαρμοστήκαμε. Όπως κάνουν όλα τα υψηλής νοημοσύνης πλάσματα σε αυτόν τον κόσμο για να μπορέσουν να επιβιώσουν χωρίς να αλλοτριωθούν, αλλά με στόχο να ενταχθούν ομαλά στη νέα πραγματικότητα διατηρώντας την οντότητα και την ισορροπία τους.
Αυτό σίγουρα μας συνέβη και θα συνεχίσουμε να το κάνουμε και στη διάρκεια του καλοκαιριού και των διακοπών, που πολλοί άλλοι σε άλλα μέρη του κόσμου θα στερηθούν. Θα βιώσουμε το καλοκαίρι, θα διασκεδάσουμε, θα περάσουμε χρόνο με τους αγαπημένους μας, σεβόμενοι κάποιους κανόνες βέβαια. Άλλωστε τη ζωή δεν μπορούμε να τη βάλουμε σε αναμονή μέχρι να είναι όλες οι συνθήκες ιδανικές. Αυτό πιθανώς δεν θα συμβεί ποτέ.
Γι’ αυτό χρειάζεται να προσαρμοζόμαστε και να ζούμε το τώρα. Πιθανότατα είναι βέβαια πιο εύκολο να το λέμε από το να το εφαρμόζουμε.
Ποια είναι τα χαρακτηριστικά των ανθρώπων που επιδεικνύουν προσαρμοστικότητα; Πρόκειται για ανθρώπους που είτε έχουν γεννηθεί έτσι είτε έχουν καλλιεργήσει το χαρακτηριστικό αυτό βλέποντας τον περίγυρό τους να το διαθέτει. Αν δεν το έχουμε από τη φύση μας, είναι σκόπιμο να προσπαθήσουμε να το αποκτήσουμε.
Πώς; Εστιάζοντας στην αισιοδοξία και στην ελπίδα, αλλά χωρίς εγωκεντρισμό, με αυτοπεποίθηση, ασφάλεια και εμπιστοσύνη στον εαυτό μας και στα όσα φέρνει η ζωή και το μέλλον.
Τα 5 βήματα για να επιτύχουμε την προσαρμοστικότητα:
Αποκτούμε έναν κύκλο, φίλους, συγγενείς ή συνεργάτες, που μπορεί να μας στηρίξει στα δύσκολα.
Μαθαίνουμε να ξεπερνάμε το τραύμα και να μην παραμένουμε προσκολλημένοι στη στενοχώρια, χωρίς να σημαίνει αυτό ότι είμαστε αδιάφοροι. Αντίθετα, χρησιμοποιούμε την εμπειρία ώστε να εκτιμήσουμε περισσότερο τη ζωή και τα όσα έχει να μας δώσει.
Δεχόμαστε τις αποτυχίες και τις αρνητικές συνθήκες συνειδητοποιώντας ότι δεν τελειώνει η ζωή όταν δεν πηγαίνουν όλα καλά.
Παίρνουμε ευχαρίστηση από τους διάφορους ρόλους που υπηρετούμε, δεν είμαστε μόνο επαγγελματίες ή γονείς ή φίλοι ή δημιουργοί κ.λπ., είμαστε πολλά ταυτόχρονα ώστε να μπορούμε να βρίσκουμε το νόημα και την ολοκλήρωση μέσα από πολλούς και διαφορετικούς τομείς.
Μαθαίνουμε την αξία της συγχώρεσης, πρώτα προς εμάς τους ίδιους αλλά και προς όποιους πιθανώς μας έκαναν κακό, ώστε να καταφέρνουμε να προχωράμε μπροστά αντί να αναμοχλεύουμε τα ίδια και τα ίδια.