Ο καρκίνος του μαστού έχει γίνει στις μέρες μας μία συνηθισμένη ασθένεια. Τον συναντάμε γύρω μας, βλέπουμε γυναίκες να τον αντιμετωπίζουν και να επιβιώνουν με τη σωστή και έγκαιρη διάγνωση Είναι μία μάχη που μπορούμε να κερδίσουμε!
Της Άννας Δάλλα
Ο Οκτώβριος είναι ο μήνας κατά του καρκίνου του μαστού. Το έχουμε πλέον μάθει οι περισσότερες. Ροζ κορδέλες, βραχιόλια, ενημερωτικά άρθρα, ειδικές εκδηλώσεις, αφιερωμένο τρέξιμο ή περπάτημα. Και μαζί η προτροπή. Ενημερωθείτε, ψαχτείτε, εξεταστείτε, μην επαναπαύεστε επειδή είστε νέα, ωραία, υγιής, γυμνασμένη, χωρίς κληρονομικότητα, αδύνατη, ηλικιωμένη, έχετε μικρό ή μεγάλο στήθος… Ο καρκίνος του μαστού δεν κάνει διακρίσεις. Ναι, είναι σπανιότερος πριν από τα 40, συχνότερος μετά την εμμηνόπαυση, όσες γυναίκες έχουν σχετική κληρονομικότητα έχουν συνήθως μεγαλύτερο κίνδυνο να νοσήσουν… Αλλά ακριβώς επειδή, αν τον βρούμε νωρίς και τον αντιμετωπίσουμε σωστά, καθώς υπάρχουν όλο και περισσότερες εξελίξεις στις χειρουργικές τεχνικές της αντιμετώπισής του αλλά και της φαρμακευτικής θεραπείας του, είναι ιάσιμος, δεν πρέπει σε καμία περίπτωση να αμελούμε τις προληπτικές εξετάσεις.
Καλύτερη θεραπεία, η πρόληψη
Όσο πιο νωρίς βρεθεί ο καρκίνος του μαστού, τόσο πιο καλή είναι η πρόγνωσή του, εξηγούν οι ειδικοί και τονίζουν έτσι τη σημασία των προληπτικών εξετάσεων, που θα πρέπει να ξεκινάνε με μία μαστογραφία, συνήθως στην ηλικία των 40 ετών. Έπειτα, πρέπει να επαναλαμβάνουμε κάθε ένα ή δύο χρόνια τη μαστογραφία, συμπληρώνοντάς την με υπέρηχο, ανάλογα με το είδος του στήθους μας και τις οδηγίες του γιατρού μας. Σε κάθε ηλικία όμως δεν θα πρέπει να ξεχνάμε και τη σημασία της αυτοεξέτασης. Η ψηλάφηση του στήθους θα πρέπει να γίνεται τη δεύτερη εβδομάδα μετά την έναρξη της περιόδου μας κάθε φορά. Ακόμα πιο προσεκτικές με τις εξετάσεις μας θα πρέπει να είμαστε αν έχουμε οικογενειακό ιστορικό καρκίνου του μαστού. Σε αυτές τις περιπτώσεις η συμβουλή από έναν εξειδικευμένο γιατρό, ώστε να σχεδιάσουμε μαζί του την παρακολούθησή μας (συνήθως με μαγνητική μαστογραφία σε ηλικία πολύ μικρότερη από τον γενικό πληθυσμό), είναι απαραίτητη.
Οι 4 χρυσές συμβουλές πρόληψης
Έχει βρεθεί ότι το γενετικό υπόβαθρο (κληρονομικότητα), που σημαίνει ότι η εμφάνιση του καρκίνου του μαστού οφείλεται σε κάποιο μη φυσιολογικό γονίδιο (που κληρονομεί το παιδί από τον γονιό), ευθύνεται για την εμφάνιση του 5-10% των περιπτώσεων καρκίνων του μαστού. Το ποιοι είμαστε και το ποιοι είναι οι γονείς μας δεν μπορούμε να το αλλάξουμε. Υπάρχουν όμως κάποιοι παράγοντες που μπορούμε να επηρεάσουμε. Οι σημαντικότεροι, ως προς την πρόληψη του καρκίνου του μαστού; Να διατηρούμε ένα φυσιολογικό βάρος, να διατρεφόμαστε υγιεινά, να αποφεύγουμε το αλκοόλ, να γυμναζόμαστε και να θηλάζουμε.
Η μαστεκτομή δεν είναι η μόνη χειρουργική λύση
Όταν ακούμε για καρκίνο του μαστού, το πρώτο πράγμα που έρχεται στο μυαλό μας είναι η μαστεκτομή. Μας κατακλύζει ένας φόβος, που οφείλεται στο γεγονός ότι ξέρουμε όσα ίσχυαν στο παρελθόν. Στις μέρες μας όμως η χειρουργική και θεραπευτική αντιμετώπιση του καρκίνου του μαστού έχει αλλάξει και έχει κάνει σημαντική πρόοδο. Σε ό,τι αφορά την εγχείρηση, πλέον, ο γιατρός με την ασθενή είναι πολύ πιθανό να αποφασίσουν να γίνει ογκεκτομή (αφαιρείται ο όγκος μαζί με ένα τμήμα του στήθους γύρω-γύρω, για να είναι σίγουρο ότι έχει αφαιρεθεί ολόκληρος ο κακοήθης ιστός). Άλλωστε, οι επιστημονικές έρευνες έχουν δείξει ότι δεν αυξάνεται ο κίνδυνος θανάτου με την ογκεκτομή (όπως θεωρείτο παλιά). Η ογκεκτομή, όμως, προϋποθέτει ακτινοβολίες στο χειρουργημένο στήθος, ενώ στην περίπτωση της μαστεκτομής αυτό δεν είναι πάντα απαραίτητο. Επιπλέον, στην περίπτωση της ογκεκτομής υπάρχει μία μικρή πιθανότητα υποτροπής στο ίδιο στήθος (1% κάθε χρόνο). Η ογκεκτομή δεν ενδείκνυται σε κάποιες λίγες περιπτώσεις (π.χ. όταν υπάρχουν πολλαπλές εστίες που απέχουν η μία από την άλλη ή όταν υπάρχει πολύ εκτεταμένη νόσος
Κι άλλες εξελίξεις
Οι εξελίξεις όμως στην αντιμετώπιση του καρκίνου, τόσο στη χειρουργική, όσο και στην ογκολογία, δεν σταματάνε στο γεγονός ότι η μαστεκτομή μπορεί στις μέρες μας να αποφευχθεί. Συμπληρώνονται από:
Την πρόοδο της πλαστικής χειρουργικής και τις πολλές και αισθητικά άρτιες επιλογές αποκατάστασης έπειτα από μαστεκτομή (που είναι αποδεδειγμένα ασφαλής, αντίθετα με τα όσα πίστευαν παλιά), που πραγματοποιούνται είτε στον ίδιο χρόνο της εγχείρησης είτε σε μεταγενέστερο.
Τις εξελίξεις των φαρμακευτικών επιλογών, αλλά και την εξατομικευμένη χορήγησή τους, που αφορούν τόσο χημειοθεραπευτικά σχήματα, όσο και άλλα εξελιγμένα φάρμακα.
Χειρουργικές εξελίξεις, όπως η βιοψία του φρουρού λεμφαδένα, που γίνεται στη διάρκεια της επέμβασης για την αντιμετώπιση του καρκίνου στο στήθος και προλαμβάνει τον, συχνά άνευ λόγου, καθαρισμό όλων των λεμφαδένων της μασχάλης. Στο παρελθόν, κάθε φορά που ανιχνευόταν καρκίνος στον μαστό ο χειρουργός αφαιρούσε πάντα όλους τους μασχαλιαίους λεμφαδένες, για να φανεί στη βιοψία αν είχε γίνει ή όχι μετάσταση. Ο λεμφαδενικός καθαρισμός όμως μπορεί να προκαλέσει προβλήματα. Τα βασικότερα είναι ότι κάποιες φορές επηρεάζεται η κινητικότητα του χεριού (λόγω της επέμβασης στη μασχάλη), ότι το χέρι μπορεί να παρουσιάσει λεμφοίδημα (πρήξιμο) και το ότι η γυναίκα πρέπει να είναι πάντα προσεκτική με τη χρήση του συγκεκριμένου χεριού (π.χ. να μην κουβαλάει βάρος). Όπως καταλαβαίνουμε, είναι κρίμα να γίνεται ο λεμφαδενικός καθαρισμός όταν δεν είναι ιατρικά απαραίτητος. Ο φρουρός λεμφαδένας είναι εκείνος που θα δεχτεί πρώτος, λόγω θέσης, ανατομίας και φυσιολογίας, τα καρκινικά κύτταρα από τον μαστό και η αφαίρεσή του για βιοψία –από τους τόσους που υπάρχουν κάτω από τη μασχάλη– έχει ελάχιστες επιπτώσεις. Με τη βιοψία του φρουρού λεμφαδένα ο χειρουργός γνωρίζει αν πρέπει να προχωρήσει στον καθαρισμό και των υπόλοιπων λεμφαδένων ή όχι. Αν ο φρουρός λεμφαδένας δεν περιέχει καρκινικά κύτταρα, δηλαδή η βιοψία είναι αρνητική, αυτό αποτελεί ένδειξη ότι και οι υπόλοιποι λεμφαδένες είναι αρνητικοί και επομένως δεν αφαιρούνται. Αν είναι θετικός, πολλές φορές απαιτείται λεμφαδενικός καθαρισμός.