Όπως δείχνει ο μεγάλος αριθμός γεννήσεων την άνοιξη, η ιδανική εποχή για να μείνετε έγκυος είναι το καλοκαίρι… Έτοιμη ή όχι για κάτι τέτοιο, φροντίστε τη γονιμότητά σας από τώρα.
της Άννας Βοργία
Ευχαριστούμε για τη συνεργασία τον κύριο Κωνσταντίνο Σφακιανούδη, γυναικολόγο-μαιευτήρα, ειδικό ανδρικής και γυναικείας υπογονιμότητας, στο Γένεσις Αθηνών.
www.sfakianoudis.gr
Πώς ενισχύεται η γονιμότητα
Η γονιμότητα απασχολεί τους ανθρώπους από αρχαιοτάτων χρόνων, γι’ αυτό και σε όλους τους πολιτισμούς υπήρχαν θεότητες και έθιμα που σχετίζονταν με αυτήν. Στις μέρες μας, η επιστήμη αντιμετωπίζει αποτελεσματικά τις περισσότερες αιτίες υπογονιμότητας σε άνδρες και γυναίκες (ενδομητρίωση, προβλήματα των σαλπίγγων, αδύναμο σπέρμα κ.ά.). Παρ’ όλα αυτά, καλό είναι να γνωρίζετε πώς να προστατεύσετε και να ενισχύσετε τη γονιμότητά σας με φυσικούς τρόπους. Οι θερινοί μήνες δίνουν σε πολλούς την ευκαιρία να γίνουν γονείς, μιας και το μειωμένο στρες, η καλύτερη διατροφή, ο ζεστός καιρός και η έκθεση στον ήλιο ευνοούν τη γονιμότητα. Οι διακοπές, λόγω της χαλαρής διάθεσης, της έλλειψης υποχρεώσεων και της απομάκρυνσης από τα προβλήματα –έστω και προσωρινά–, αποτελούν την καλύτερη περίοδο για να ξεκινήσει ένα ζευγάρι ή να εντείνει τις προσπάθειες για την απόκτηση παιδιού.
Χωρίς αναβολές
Δυστυχώς ή ευτυχώς, η γονιμότητα έχει ηλικία και, περισσότερο στις γυναίκες απ’ ό,τι στους άντρες, είναι παράγοντες αντιστρόφως ανάλογοι. Αυτό σημαίνει ότι η καλύτερη ηλικία για τη γυναικεία γονιμότητα είναι η δεκαετία των 20 με 30. Βέβαια, και στα 35 μια γυναίκα, κατά πάσα πιθανότητα, θα καταφέρει με σχετική ευκολία να συλλάβει. Όσο όμως τα χρόνια περνάνε, και κυρίως μετά τα 40 με 42, παρατηρείται κάθετη πτώση στις πιθανότητες. Δεν πρόκειται για αυστηρό κανόνα, αφού υπάρχουν γυναίκες 44 ή 45 ετών που συλλαμβάνουν φυσικά, αλλά οι πιθανότητες είναι μικρές, ενώ σημαντική είναι και η γενετική προδιάθεση. Καλό είναι να ξέρουμε σε ποια ηλικία μπήκαν στην εμμηνόπαυση οι γυναίκες της οικογένειάς μας, κυρίως από την πλευρά της μητέρας, αφού δεν είναι λίγες εκείνες που το βιώνουν σχετικά νωρίς, στα 40 ή τα 45.
Η επιστήμη έχει να προτείνει λύσεις, όπως η ορμονική διέγερση, στο πλαίσιο της εξωσωματικής γονιμοποίησης, που αποσκοπεί στη «στρατολόγηση» όσο το δυνατόν περισσότερων ωαρίων ώστε να επιτευχθεί η σύλληψη, ή, για ασθενείς που έχουν «προδοθεί» από τον χρόνο, η λήψη ωαρίων από δωρεά νεαρότερων γυναικών. Υπάρχει και η δυνατότητα της κατάψυξης ωοθηκικού ιστού, που μπορεί μια νέα γυναίκα να επιλέξει για να εξασφαλίσει στον εαυτό της την ευκαιρία να κάνει παιδί όταν οι συνθήκες της ζωής της θα είναι καλές. Συνήθως, σ’ αυτήν τη μέθοδο καταφεύγουν γυναίκες που αντιμετωπίζουν κάποια ασθένεια με συνέπειες στο αναπαραγωγικό σύστημα, λόγω αυξημένων υποχρεώσεων, λόγω έλλειψης συντρόφου κ.λπ.
Μέτρα προστασίας
Πρέπει από νεαρή ηλικία να προστατεύουμε και να φροντίζουμε τη γονιμότητά μας. Έτσι, είναι σκόπιμο να:
*Χρησιμοποιούμε πάντα προφυλακτικό.
Τόσο για αποφυγή μιας ανεπιθύμητης εγκυμοσύνης, η οποία θα οδηγούσε σε διακοπή κύησης (έκτρωση), με μικρό ενδεχόμενο να επηρεαστεί η γονιμότητα, όσο για προστασία από τα σεξουαλικά μεταδιδόμενα νοσήματα, αφού κάποια από αυτά είναι υπεύθυνα για υπογονιμότητα (π.χ. η βλεννόρροια, που πλέον έχει σχεδόν εκλείψει, ή τα χλαμύδια, που συχνά προκαλούν λοιμώξεις).
*Διατηρούμε φυσιολογικό βάρος.
Το πολύ χαμηλό όσο και το αυξημένο βάρος επηρεάζουν την ωορρηξία αλλά και τη γονιμότητα.
*Αποφεύγουμε το στρες, το αλκοόλ, το κάπνισμα και την υπερβολική άσκηση (σύμφωνα με έρευνες, η ήπια άσκηση βελτιώνει τη γονιμότητα, αλλά η έντονη τη βλάπτει).
Είναι όλα παράγοντες που μπορεί να επηρεάσουν την ποιότητα της ωορρηξίας άρα και της γονιμότητας. Το ευχάριστο είναι ότι προβλήματα ωορρηξίας που προκύπτουν από αιτίες όπως το στρες και το σωματικό βάρος είναι αναστρέψιμα.
*Να διερευνούμε τα περίεργα συμπτώματα (π.χ. έντονος πόνος στην κοιλιά, πολύ μεγάλη ροή αίματος στην περίοδο), να επισκεπτόμαστε τακτικά τον γυναικολόγο και να κάνουμε τις απαραίτητες εξετάσεις (τεστ Παπανικολάου, υπέρηχος), ώστε το οποιοδήποτε πρόβλημα (π.χ. κύστη, λοίμωξη κ.λπ.) να εντοπιστεί και να αντιμετωπιστεί εγκαίρως.
Η διατροφή της γονιμότητας
Η διατροφή, το γνωρίζουμε όλοι, βοηθά. Σύμφωνα με έρευνες, μπορεί να ενισχύσει τη γυναικεία αλλά και την ανδρική γονιμότητα. Το καλοκαίρι, τα πράγματα είναι ακόμα πιο εύκολα, αφού οι τροφές που απολαμβάνουμε είναι εκείνες που έχει βρεθεί ότι συμβάλλουν θετικά. Τρώμε, δηλαδή, περισσότερα ψάρια και θαλασσινά, που χάρη στον ψευδάργυρο, το σελήνιο, τη βιταμίνη Β12 και τα ωμέγα 3 που περιέχουν θεωρούνται τροφές που βοηθούν τη γονιμότητα. Στον ίδιο κατάλογο βρίσκονται η βιταμίνη Ε (από το ελαιόλαδο), τα ωμέγα 6 λιπαρά οξέα (από τα φυτικά έλαια), η βιταμίνη Β6 (κυρίως στις πατάτες, τα όσπρια, το κρέας, το συκώτι, τα λαχανικά και τα δημητριακά) και, βέβαια, το φυλλικό οξύ (στα πράσινα φυλλώδη λαχανικά). Σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη του πανεπιστημίου του Ρότσεστερ, τα φρούτα και οι σαλάτες, πλούσια σε αντιοξειδωτικά, φαίνεται ότι βελτιώνουν την ποιότητα και την κινητικότητα των σπερματοζωαρίων.
Μήπως να κάνουμε παιδί αυτό το καλοκαίρι;
Είναι γεγονός ότι στις διακοπές το στρες, η πίεση, το άγχος των υποχρεώσεων και της δουλειάς πάνε για λίγο στην άκρη και η χαλαρή διάθεση βελτιώνει την ωορρηξία και την ποιότητα του σπέρματος, ενώ βοηθά στα προβλήματα ψυχογενούς αιτιολογίας, όπως η στύση και η εκσπερμάτιση. Επιπλέον, τόσο η ζέστη όσο και ο ήλιος (λόγω της σύνθεσης της βιταμίνης D) ευνοούν την αγγείωση και, επομένως, τη λειτουργία του γυναικείου αναπαραγωγικού συστήματος συνολικά καθώς και την ποιότητα του ανδρικού σπέρματος. Το σημαντικότερο; Η διάθεση και η δυνατότητα για περισσότερο και συχνότερο σεξ. Η συνήθεια αυτή μάλιστα βελτιώνει την ποιότητα του ανδρικού σπέρματος, σύμφωνα με έρευνα Αυστραλών επιστημόνων. Επίσης, στις διακοπές, μακριά από την πίεση χρόνου στην πόλη, οι γυναίκες μπορούν να μείνουν ξαπλωμένες για 10 λεπτά τουλάχιστον μετά την επαφή, αφού η πρακτική αυτή φαίνεται ότι αυξάνει τις πιθανότητες σύλληψης, σύμφωνα με ολλανδική έρευνα.