Κάθε αρχή της χρονιάς θέτω μεγαλεπήβολους στόχους που πολύ συχνά δεν καταφέρνω να τους φέρω σε πέρας. Ας το πω απλά: αποτυγχάνω. Όμως, τι πειράζει; Και η αποτυχία μέρος της ζωής μας είναι. Επιλέγω να με καθορίζουν οι επιτυχίες μου και τις αποτυχίες μου να τις χρησιμοποιώ μόνο για να μαθαίνω. Τι; Το πώς θα ευχαριστιέμαι πολύ τις επιτυχίες μου!
Της Άννας Δάλλα
Συνήθως, οι δικοί μου στόχοι έχουν να κάνουν με το να χάσω βάρος. Λίγο το ότι πάντα είχα παραπανίσια κιλά και το βάρος είναι ο «καημός» μου, λίγο το ότι τα Χριστούγεννα, όπως όλοι μας, το παρακάνω με τα γλυκά και τις λιχουδιές, λίγο το ότι η καινούργια χρονιά μού φαντάζει ως μοναδική ευκαιρία να κρατήσω επιτέλους τη δίαιτα, πέφτω στην παγίδα και θέτω τον στόχο. Συχνά καταφέρνω να κρατήσω την υπόσχεση που έχω δώσει στον εαυτό μου λίγες μέρες, μία εβδομάδα, μπορεί και δύο. Σιγά σιγά όμως ο μεγαλεπήβολος στόχος φαντάζει πολύ δύσκολος, εγώ τον εγκαταλείπω και όσο περνάει ο Ιανουάριος νιώθω όλο και πιο αποτυχημένη. Μέχρι που φτάνει η Δευτέρα της τελευταίας ολόκληρης εβδομάδας του Ιανουαρίου, λεγόμενης και Blue Monday στα αγγλικά, που φέτος πέφτει στις 22 Ιανουαρίου, και τότε, σύμφωνα και με τους επιστήμονες, καταρρέω!
Blue Monday, η ημέρα της μελαγχολίας
Το 2005, ο επιστήμονας Cliff Arnall δημιούργησε έναν μαθηματικό τύπο –τον οποίο πολλοί άλλοι επιστήμονες αμφισβητούν– που υπολογίζει τον καιρό (W), τα χρέη (d) που έχουμε και αυτά που έχουμε τη δυνατότητα να πληρώσουμε και τον χρόνο που έχει περάσει από τα Χριστούγεννα (T), στη διάρκεια του οποίου αποτύχαμε να πραγματοποιήσουμε τις αποφάσεις που είχαμε πάρει για τον καινούργιο χρόνο (Q). Παράλληλα, στον παρονομαστή υπολογίζει τα μειωμένα κίνητρά μας για να δράσουμε αλλά και το πόσο νιώθουμε την ανάγκη να δράσουμε. Ο στόχος του εν λόγω τύπου; Να καθορίσει την πιο «μαύρη» μέρα της διάθεσής μας, που δεν είναι άλλη από τη Δευτέρα της τελευταίας ολόκληρης εβδομάδας του Γενάρη. Έτσι, η καταθλιπτική αυτή Δευτέρα θεωρείται η μέρα του χρόνου που είμαστε πιο κακόκεφοι από ποτέ, αυξάνονται τα παράπονά μας για τον καιρό αλλά και οι αιτήσεις διαζυγίου! Ακόμα όμως κι αν λίγοι επιστήμονες συμφωνούν με τον μαθηματικό τύπο, είναι πολλοί εκείνοι που έχουν κάνει έρευνες –συχνά μελετώντας τις αναρτήσεις μας στα κοινωνικά δίκτυα– και έχουν βρει ότι πράγματι στο τέλος του Ιανουαρίου είμαστε πιο γκρινιάρηδες και ότι η διάθεσή μας πέφτει, κυρίως εξαιτίας της «αποτυχίας» μας να μείνουμε πιστοί στους στόχους που θέσαμε για τον καινούργιο χρόνο.
Και η αποτυχία μέσα στη ζωή είναι
Έχω έναν φίλο, τον Δημήτρη, που όταν του είπα ότι έπρεπε να δώσω κάποια μαθήματα στην εξεταστική του Σεπτεμβρίου στο πανεπιστήμιο γιατί στην προηγούμενη δεν είχα περάσει, μου απάντησε: «Αλήθεια; Δεν μου έχει συμβεί ποτέ. Δεν έχει χρειαστεί ποτέ στη ζωή μου να δώσω εξετάσεις δεύτερη φορά. Δεν ξέρω πώς είναι να αποτυγχάνεις…» Ομολογώ ότι εξεπλάγην. Προσωπικά, έχω αποτύχει ουκ ολίγες φορές και έχω πετύχει άλλες τόσες. Πολλά πράγματα χρειάστηκε να τα προσπαθήσω μία ή δύο ή τρεις ή και τέσσερις φορές –όπως το δίπλωμα οδήγησης– ώστε να τα καταφέρω τελικά, ή άλλα δεν τα κατάφερα και τα προσπαθώ ακόμα, όπως το να χάσω βάρος. Ναι, στη ζωή μου έχω αποτύχει. Ομολογώ ότι προς στιγμήν σίγουρα απογοητεύτηκα, στενοχωρήθηκα, σκέφτηκα να τα παρατήσω ή και τα παράτησα. Αλλά επιλέγω να με καθορίζουν οι επιτυχίες μου και τις αποτυχίες μου να τις χρησιμοποιώ μόνο για να μαθαίνω. Τι; Το πώς θα ευχαριστιέμαι πολύ τις επιτυχίες μου.
Η γνώμη του ειδικού
Σχολιάζει η Δρ. Ναταλία Κουτρούλη, MSc ψυχολόγος Υγείας, με εκπαίδευση στη Γνωσιακή Ψυχοθεραπεία και τη Συμβουλευτική, διευθύντρια στο Κέντρο Εφαρμοσμένης Ψυχοθεραπείας και Συμβουλευτικής.
Η αρχή του καινούριου χρόνου φαντάζει η ιδανική αφετηρία για μια αλλαγή. Ως εκ τούτου, οι περισσότεροι άνθρωποι ορίζουν την Πρωτοχρονιά ως τη στιγμή που θα θέσουν σε εφαρμογή τα νέα τους πλάνα και θα ξεκινήσουν να προσπαθούν για την επίτευξη των μεγαλόπνοων, συνήθως, στόχων τους. Εάν οι στόχοι που έχουν προαποφασίσει να επιτύχουν είναι ιδιαίτερα δύσκολοι, τότε υπάρχει μεγάλη πιθανότητα να ναυαγήσουν τα σχέδιά τους και να αισθανθούν απογοήτευση. Το συναίσθημα της απογοήτευσης και η σκέψη ότι απέτυχαν στην εκπλήρωση μιας προσδοκίας μπορεί να καταλάβουν το άτομο και να το οδηγήσουν στην ολοκληρωτική παραίτηση από την όποια προσπάθεια. Όταν κανείς γενικεύει και θεωρεί ότι το να αποτύχει μια φορά ισοδυναμεί με την απόλυτη και ολοκληρωτική του αποτυχία ως άτομο, τότε δημιουργείται ένας φαύλος κύκλος αρνητικών και απαισιόδοξων σκέψεων που δεν ευνοούν την εξέλιξη του ατόμου. Το άτομο διακατέχεται από την αυτοεκπληρούμενη προφητεία, η οποία του υπενθυμίζει ότι δεν μπορεί να επιτύχει στις προσπάθειές του, και νιώθει τόσο έντονη ματαίωση, που αρνείται ακόμα και να σκεφτεί νέους στόχους, πόσο μάλλον να ξεκινήσει να προσπαθεί για την κατάκτησή τους.
Η ιστορία που περιγράφουμε είναι συνηθισμένη και αναμφίβολα δυσάρεστη. Προκειμένου όμως να μην την ζήσουμε –για άλλη μια φορά– είναι σημαντικό να σκεφτούμε εκ των προτέρων και να οργανώσουμε καλύτερα τις αποφάσεις μας για τη νέα χρονιά. Το να θέσουμε λίγους, μικρούς, προσιτούς και ρεαλιστικούς στόχους είναι το πρώτο και βασικό βήμα, το οποίο καλό είναι να ακολουθείται από την οργάνωση των επιμέρους φάσεων που χρειάζεται να διανύσουμε, σταδιακά και με υπομονή, ώστε να επιτύχουμε το τελικό αποτέλεσμα. Σαφώς, χρειάζεται να μαθαίνουμε από τα λάθη και την εμπειρία μας και να επιβραβεύουμε τον εαυτό μας κάθε φορά που καταφέρνουμε ακόμα και μια μικρή κατάκτηση. Επίσης, χρειάζεται να υπενθυμίζουμε στον εαυτό μας ότι δεν είναι απαραίτητο να επιτυγχάνουμε σε όλα, έχουμε δικαίωμα και στην αποτυχία. Άλλωστε, από την κάθε αποτυχία αντιλαμβανόμαστε τι είναι αυτό που μας δυσκολεύει και τι μπορούμε να κάνουμε για να ξεπεράσουμε τα εμπόδια. Ας μην ξεχνάμε πως μόνο όποιος προσπαθεί και δεν παραιτείται μπορεί να οδηγηθεί σε κάποιο αποτέλεσμα. Ακόμα κι αν δεν επιτύχουμε σε όλα, θα βιώσουμε την ηθική ικανοποίηση της προσπάθειας, που δεν είναι και ασήμαντη.