Στις μέρες μας ολοένα περισσότεροι άνθρωποι είναι ανοιχτοί στην ιδέα να ζητήσουν βοήθεια από έναν ψυχοθεραπευτή όταν αντιμετωπίζουν καθημερινές δυσκολίες, χρειάζονται συμπαράσταση ή συμβουλευτική. Υπάρχουν όμως ακόμα πολλοί που λένε: «Δεν χρειάζομαι τον ψυχολόγο αφού έχω τους φίλους μου να με στηρίξουν».
της Άννας Δάλλα
Γιατί οι φίλοι μας δεν μπορούν να αντικαταστήσουν τον ψυχολόγο;
Το να έχουμε φίλους στους οποίους κάποιες στιγμές θα γκρινιάξουμε, θα πούμε τα παράπονά μας, θα μοιραστούμε όσα μας προβληματίζουν και βέβαια θα ζητήσουμε συμβουλές και καθοδήγηση είναι μία από τις μεγαλύτερες ευτυχίες και παράλληλα αναγκαιότητες της ζωής. Είναι ζωτική ανάγκη των ανθρώπων να μοιραστούν, να μιλήσουν αλλά και να δεχτούν συμπαράσταση. Όμως, η αλήθεια είναι ότι οι φίλοι μας δεν μπορούν και δεν πρέπει να αντικαταστήσουν τον ψυχολόγο. Άλλωστε, δεν έχουν την ουδετερότητα, την αντικειμενικότητα αλλά ούτε και την απαραίτητη εκπαίδευση για να λειτουργήσουν ως θεραπευτές μας.
Γιατί ο φίλος μας δεν είναι ο ψυχολόγος μας
Ένας φίλος μπορεί να είναι εκεί για να μας προσφέρει αγάπη, υποστήριξη, συμβουλές και παρηγοριά, αλλά –όσο αντικειμενικός κι αν προσπαθεί να είναι– θα μας τα δώσει όλα αυτά από την προσωπική του, «επηρεασμένη» οπτική γωνία. Επίσης, ένας φίλος μπορεί να κάνει μια πρόταση με βάση αυτό που βλέπει ότι είναι πιθανώς το συμφέρον μας αλλά και το δικό του. Άλλωστε, κάθε συμβουλή που θα δώσει θα είναι φιλτραρισμένη από τα δικά του συναισθήματα, σκέψεις, απόψεις, βιώματα. Επιπλέον, ο φίλος δεν μπορεί να έχει στη διάθεσή του τα εργαλεία που χρειάζονται για να μας βοηθήσει ουσιαστικά. Τέλος, ας μην ξεχνάμε ότι ο φίλος επενδύει συναισθηματικά, γεγονός που τον καθιστά μη αντικειμενικό.
Πότε χρειάζεται να δούμε ψυχολόγο αντί να μιλάμε μόνο σε φίλους
Συχνά νομίζουμε ότι το να απευθυνθούμε σε έναν ψυχοθεραπευτή για βοήθεια, υποστήριξη και καθοδήγηση είναι ένδειξη αδυναμίας. Αυτό όμως δεν ισχύει. Ας σκεφτούμε γιατί απευθυνόμαστε σε έναν λογιστή για να μας κάνει τη φορολογική δήλωση χωρίς να ντρεπόμαστε ή να νιώθουμε ανίκανοι. Το ίδιο συμβαίνει και με τον ψυχοθεραπευτή. Είναι ο ειδικός και σε αυτόν πρέπει να απευθυνθούμε. Έτσι, θα πρέπει να αναζητήσουμε τη βοήθεια ενός ειδικού όταν:
- Φοβόμαστε/υποψιαζόμαστε ή ακόμα μας έχουν πει οι φίλοι μας ότι τους έχουμε γίνει φόρτωμα.
- Νιώθουμε ότι οι φίλοι μας δεν είναι αρκετοί.
- Τα ζητήματα που μας απασχολούν είναι πολύ λεπτά, κομβικά, μας προβληματίζουν έντονα ή για πολύ καιρό.
- Μπορεί να εμπλέκονται και οι φίλοι μας με συναισθηματικούς ή άλλους τρόπους στα όσα χρειάζεται να αντιμετωπίσουμε.
- Οι αποφάσεις που καλούμαστε να πάρουμε είναι πολύ σημαντικές.
- Έχουμε πολύ έντονο στρες, σωματοποιημένα συμπτώματα ή και σημάδια κατάθλιψης.
Σε τι υπερέχει ο θεραπευτής έναντι του φίλου
Ένας θεραπευτής έχει μια αμερόληπτη, αντικειμενική, μη επικριτική στάση, που επικεντρώνεται μόνο σε εμάς και στο τι είναι καλύτερο για εμάς. Ας μην ξεχνάμε ότι ο θεραπευτής είναι ένας άγνωστος, ένας επαγγελματίας στον οποίον μπορούμε να ανοιχτούμε και να μοιραστούμε όσα νιώθουμε, σκεφτόμαστε και μας απασχολούν, χωρίς ντροπή, δεύτερες σκέψεις ή ενδοιασμούς. Είναι εκεί για εμάς για να μας ακούσει και να μας βοηθήσει. Η δουλειά ενός θεραπευτή είναι να μας συναντήσει στο σημείο όπου βρισκόμαστε στο συναισθηματικό μας ταξίδι και να μας βοηθήσει να εξερευνήσουμε μαζί τι νομίζουμε ότι πρέπει να κάνουμε για να πετύχουμε τους στόχους μας. Ένας θεραπευτής προσφέρει ένα ασφαλές μέρος για σύνδεση και επικύρωση για την προώθηση της μακροπρόθεσμης θεραπείας. Θεραπευόμαστε όταν νιώθουμε ότι μας βλέπουν και μας ακούνε. Το σημαντικότερο; Ένας θεραπευτής είναι εκπαιδευμένος για να μας προσφέρει νέες προσεγγίσεις για να αντιμετωπίζουμε πιο αποτελεσματικά όσα μας απασχολούν. Το όριο της θεραπευτικής σχέσης σημαίνει ότι ο θεραπευόμενος μπορεί να εμπιστευτεί ότι ο θεραπευτής είναι ειλικρινής, αντικειμενικός και προσφέρει βοήθεια μόνο με γνώμονα το συμφέρον του θεραπευόμενου.
Μπορεί η ψυχοθεραπεία να αντικαταστήσει την ανάγκη μας για φίλους;
Αντίθετα, κάνοντας θεραπεία θα μπορέσουμε να έχουμε πιο θετικές, ειλικρινείς και υγιείς φιλίες. Ίσως μάλιστα να κατορθώσουμε να κρατήσουμε τους φίλους μας μακριά από τα δύσκολα και τα «βαριά» και να μπορούμε να έχουμε μαζί τους πιο ισορροπημένες σχέσεις. Άλλωστε, όταν ανησυχούμε μήπως γίνουμε βάρος, συγκρατούμαστε στις φιλίες μας. Επίσης, η ψυχοθεραπεία θα μας βοηθήσει να μάθουμε να αντιμετωπίζουμε και να συσχετιζόμαστε καλύτερα και πιο αυθεντικά με όλους τους ανθρώπους, άρα και με τους φίλους μας. Θα μάθουμε να βάζουμε όρια, να διεκδικούμε τα όσα θέλουμε, να εκφράζουμε τα όσα νιώθουμε και όσα πιθανώς μας ενοχλούν, να λέμε και να ακούμε όσα θέλουμε και μπορούμε, και όλα αυτά με ειλικρίνεια και αυθεντικότητα.
Ευχαριστούμε για τη συνεργασία τη Δρ. Ναταλία Κουτρούλη, ψυχολόγο με εκπαίδευση στη Γνωσιακή Ψυχοθεραπεία και τη Συμβουλευτική. www.nataliakoutrouli.gr