Αν ξεπεράσουμε τους φόβους μας, μπορεί να καταφέρουμε να αλλάξουμε τη ζωή μας. Γιατί; Επειδή πολλές φορές οι φόβοι γίνονται τροχοπέδη τόσο στην καθημερινότητά μας, όσο και στα όνειρα, τις επιθυμίες και τους στόχους μας.
Της Άννας Δάλλα
Έχει τύχει σε όλους μας να ξεκινάμε τη μέρα μας γεμάτοι όρεξη και να καταλήγουμε το βράδυ να νιώθουμε ότι δεν έχουμε καταφέρει τίποτα. Μπορεί οι προθέσεις μας να είναι καλές, αλλά συχνά ξεπηδάνε μπροστά μας «εμπόδια» που δυσκολευόμαστε να ξεπεράσουμε. Έτσι, κάνουμε τελικά τα ίδια και τα ίδια, χωρίς να τολμάμε τίποτα περισσότερο, ενώ στην πραγματικότητα επιθυμούμε πολλά. Δυσκολευόμαστε και φοβόμαστε να πάρουμε ρίσκα και έχουμε πάντα τη δικαιολογία ότι είναι πλέον πολύ αργά. Ο φόβος καταλαμβάνει τη ζωή μας και τελικά κυριαρχεί. Τι μπορούμε να κάνουμε για να τον βγάλουμε από τη μέση;
Η αξία του φόβου
Όταν λέμε ότι χρειάζεται να προσπαθήσουμε να ξεπεράσουμε τον φόβο μας, δεν σημαίνει ότι πρέπει να γίνουμε ξαφνικά ριψοκίνδυνοι, ανεύθυνοι ή να παραβλέπουμε τις απειλές που πιθανώς ελλοχεύουν στην καθημερινότητα, στις σχέσεις, στην εργασία κ.λπ. «Ο φόβος φυλάει τα έρμα» λέμε συχνά θέλοντας να εξηγήσουμε τη σημασία και την αξία του φόβου, που πραγματικά μας προστατεύει από όσα μπορεί να μας κάνουν κακό. Ο φόβος είναι δηλαδή χρήσιμος και απαραίτητος, αλλά δεν πρέπει να τον αφήνουμε να γίνεται μεγάλος και ανεξέλεγκτος και να καταδυναστεύει τη ζωή μας. Χρειάζεται να είναι εκεί ώστε να μας βάζει όρια, αλλά δεν μπορεί να ορίζει ούτε τη ζωή μας ούτε τις δυνατότητές μας.
Πώς θα ξεπεράσουμε τον φόβο μας
Καταρχάς, θα πρέπει να τον ονομάσουμε. Αρκετά βοηθητικό είναι μάλιστα να κάνουμε μία καταγραφή των φόβων μας. Σημειώνοντάς τους θα πρέπει να θέσουμε στον εαυτό μας κάποιες ερωτήσεις σχετικά με αυτούς. Γιατί φοβόμαστε τόσο; Πόσο ο φόβος περιορίζει και επηρεάζει τη ζωή μας; Μήπως υπερβάλλουμε; Είμαστε αρκετά λειτουργικοί; Μπορεί πράγματι να συμβούν όλα τα κακά που φοβόμαστε; Ποιο είναι το χειρότερο που μπορεί να γίνει; Πώς μπορούμε ίσως να τιθασεύσουμε τον φόβο μας; Αν καταγράψουμε και απαντήσουμε με ειλικρίνεια σε αυτές τις ερωτήσεις, κατά πάσα πιθανότητα θα συνειδητοποιήσουμε ότι ο φόβος μας είναι εξωπραγματικός και ότι είναι εξαιρετικά απίθανο να γίνει πραγματικότητα.
Μήπως πρόκειται για φοβία;
Ένας εγκατεστημένος παράλογος και υπέρμετρος φόβος, που περιορίζει τη λειτουργικότητά μας επειδή δεν μπορούμε να τον εκλογικεύσουμε και να τον τιθασεύσουμε και ο οποίος αφορά κάτι συγκεκριμένο, ονομάζεται φοβία. Οι φοβίες χωρίζονται σε τρεις κατηγορίες: α) στην αγοραφοβία (φοβόμαστε να βρεθούμε ανάμεσα σε πολύ κόσμο), που είναι και αυτή που οδηγεί τους περισσότερους να ζητήσουν βοήθεια από ειδικό, επειδή περιορίζει τη ζωή τους, β) στην κοινωνική φοβία (πιστεύουμε ότι οι άλλοι μας παρατηρούν και μας παρακολουθούν) και γ) στις ειδικές φοβίες, που είναι πάρα πολλές. Οι ειδικές φοβίες μπορεί να αφορούν τα ζώα, τα φυσικά φαινόμενα, το αίμα, το αεροπλάνο, το αυτοκίνητο, το ύψος κ.ά. Ειδικές φοβίες έχουν ο 1 στους 10 περίπου και είναι πιο συχνές στις γυναίκες. Ξεκινούν συχνά όταν είμαστε παιδιά, συνήθως έπειτα από μια τραυματική εμπειρία, και κάποιες φορές εξαφανίζονται στην ενήλικη ζωή. Συχνά είναι δύσκολο να τις διαχειριστούμε μόνοι μας. Χρειαζόμαστε τη βοήθεια ειδικού για να τις αντιμετωπίσουμε, και εκείνος μάς εκθέτει σταδιακά στο αντικείμενο του φόβου μας ώστε να το συνηθίσουμε και να ξεπεράσουμε τον φόβο μας.