fbpx

Όχι! Το είπα


Είναι μία τόσο μικρή λέξη, παρ’ όλα αυτά υπάρχουν πολλοί που δεν καταφέρνουν να την ξεστομίσουν σχεδόν ποτέ. Γιατί μας δυσκολεύει τόσο πολύ να πούμε «όχι» και τι κρύβεται πίσω από τα πολλά «ναι» μας;

Της Άννας Δάλλα

Μη με παρεξηγήσετε, δεν παριστάνω το θύμα. Ούτε προσπαθώ να πω ότι είμαι καλύτερος άνθρωπος από όλους εσάς που καθημερινά καλείστε να απαντήσετε με ένα απλό «ναι» ή «όχι» και κάποιες φορές επιλέγετε το δεύτερο. Και σίγουρα δεν κάνω με περίσσια χαρά όλα εκείνα στα οποία απάντησα «ναι» ή «γιατί όχι» ή «θα το προσπαθήσω». Τα διεκπεραιώνω, αλλά συχνά με κακή διάθεση και νεύρα, που απευθύνονται πρωτίστως στον εαυτό μου και στον αδύναμο χαρακτήρα μου. Γιατί δεν μπορώ να ξεστομίσω μία τόσο απλή και μικρή λεξούλα. Γιατί να πιέζομαι να κάνω πράγματα που δεν θέλω, δεν μπορώ, δεν γνωρίζω;

Γιατί δεν μπορώ να πω «όχι»

Οι ειδικοί δίνουν διάφορες εξηγήσεις. Μεταξύ άλλων ότι:

*Θέλω να είμαι αρεστή και αγαπητή σε όλους και έχω πείσει τον εαυτό μου ότι αν συναινώ σε όσα μου προτείνουν θα τα καταφέρω.

*Δεν θέλω να είμαι η αιτία να στενοχωρηθεί ή να πληγωθεί κανείς.

*Πιστεύω ότι αν εγώ πω «όχι» όλα θα καταρρεύσουν και θα διαλυθούν.

*Έχω συνέχεια τύψεις και ενοχές.

*Φοβάμαι ότι οι άλλοι θα θεωρήσουν ότι είμαι κακιά, αγενής ή γαϊδούρα.

*Έχω υιοθετήσει μια παθητική συμπεριφορά που με οδηγεί στο να μη διεκδικώ, αλλά αντίθετα να συμφωνώ με τα όσα μου λένε, ζητάνε, προτείνουν, ακόμα κι όταν δεν θέλω ή δεν συμφωνώ.

Εκπαιδεύοντας τον εαυτό μας στην άρνηση

Ουσιαστικά, για να μάθουμε να λέμε «όχι», θα πρέπει να διερευνήσουμε τους λόγους που μας κάνουν να λέμε συνέχεια «ναι» και να προσπαθήσουμε να τους χειριστούμε (π.χ. να βελτιώσουμε την αυτοπεποίθησή μας). Έτσι είναι σκόπιμο να:

*Σκεφτούμε και να κατανοήσουμε τι θέλουμε, τι μας αρέσει, τι μπορούμε να κάνουμε και τι όχι, έτσι ώστε να συνειδητοποιήσουμε και να αναγνωρίσουμε τις επιθυμίες και τα όριά μας. Κατ’ αυτόν τον τρόπο, τα «όχι» θα είναι πιο εύκολα και τα «ναι» πιο ουσιαστικά.

*Παίρνουμε τον χρόνο μας. Πρόκειται για μία συμβουλή που βρίσκει εφαρμογή στα πάντα και όχι μόνο στο να μάθουμε να αρνούμαστε. Όταν δεν βιαζόμαστε να απαντήσουμε, έχουμε τον χρόνο να σκεφτούμε και να αποφασίσουμε τι πραγματικά θέλουμε, αλλά και να σχεδιάσουμε την απάντησή μας. Για παράδειγμα, μας καλεί μια πολύ καλή μας φίλη σε ένα πάρτι την ίδια μέρα που είναι τα γενέθλια της θείας μας. Παίρνοντας τον χρόνο μας μπορούμε να επιλέξουμε τι πραγματικά θέλουμε να κάνουμε και τι όχι, πιθανώς κάνοντας μια λίστα με τα υπέρ και τα κατά κάθε ενδεχόμενου, ώστε να αποφασίσουμε τι προτιμάμε και να δεχτούμε ή να αρνηθούμε έχοντας σκεφτεί καλά τι θέλουμε. Σημαντικό είναι επίσης να προτείνουμε μια εναλλακτική λύση. Αυτό θα μας κάνει να νιώσουμε καλύτερα για το «όχι» που πιθανώς είπαμε. Για παράδειγμα, αν αποφασίσουμε ότι θα χάσουμε τα γενέθλια της θείας και θα πάμε στο πάρτι, μπορούμε να αντιπροτείνουμε στη θεία να πάμε μαζί μια μέρα στο θέατρο και να της κάνουμε δώρο το εισιτήριο για τα γενέθλιά της.

*Μας επιβραβεύουμε. Όταν καταφέρνουμε να αρνηθούμε χωρίς να έχουμε τύψεις και ενοχές, είναι σκόπιμο να πούμε «μπράβο» στον εαυτό μας επειδή τα καταφέραμε.

*Στηρίζουμε την άρνησή μας. Πρέπει να είμαστε αποφασιστικοί και να εμμένουμε στην αρχική μας αρνητική απόφαση και να μην παρασυρόμαστε, έτοιμοι να αλλάξουμε γνώμη και να κάνουμε το «όχι» «ναι» με την παραμικρή πίεση από τους γύρω μας.

*Δεν χάνουμε την αυτοπεποίθησή μας. Όποιος είναι πραγματικός φίλος δεν πρόκειται να σταματήσει να είναι φίλος επειδή του αρνηθήκαμε κάτι ή επειδή δεν είμαστε πάντα διαθέσιμοι. Για παράδειγμα, αν κάθε φορά που βγαίνουμε με τη φίλη μας την παίρνουμε εμείς με το αυτοκίνητο, δεν πρέπει να πειραχτεί αν κάποια στιγμή πούμε όχι. Κι αν πειραχτεί θα είναι δικό της πρόβλημα και όχι δικό μας.

*Λέμε μικρά «όχι», ώστε να μάθουμε να λέμε και μεγάλα κάποια στιγμή. Υπάρχουν αρκετοί από εμάς που δυσκολεύονται να πουν ακόμη και το πιο απλό «όχι». Αν συνηθίσουμε να λέμε μικρά «όχι», θα μπορέσουμε να απαντάμε αρνητικά και στα πιο σημαντικά. Για παράδειγμα, ο φίλος μας μας προτείνει να πάμε για ποτό κι εμείς έχουμε κλείσει εισιτήρια για μια συναυλία. Αυτό είναι ένα μικρό, εύκολο «όχι» που μας βοηθά να εκπαιδευτούμε για τα επόμενα, τα μεγάλα.

Ευχαριστούμε για τη συνεργασία τη Δρ. Ναταλία Κουτρούλη, MSc, ψυχολόγο Υγείας, με εκπαίδευση στη Γνωσιακή Ψυχοθεραπεία και τη Συμβουλευτική, διευθύντρια στο Κέντρο Εφαρμοσμένης Ψυχοθεραπείας και Συμβουλευτικής.