fbpx

Κρίσεις πανικού; Όχι, ευχαριστώ!


Οι κρίσεις πανικού θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν ως ασθένεια της εποχής, αφού απ’ ό,τι φαίνεται, ξεχύνονται σαν μάστιγα και επηρεάζουν όλους, μικρούς, μεγάλους, ψύχραιμους, ευαίσθητους, δυναμικούς και αγχωμένους. Πώς θα τις κρατήσουμε λοιπόν μακριά μας;

Της Άννας Δάλλα

Ο Σεπτέμβριος είναι ένας από τους δυσκολότερους μήνες του χρόνου για τους περισσότερους από εμάς. Προσωπικά, θα ήθελα να κοιμάμαι στις 31 Αυγούστου και να ξυπνάω μετά τις 15, μη σας πω 30 Σεπτεμβρίου. Καθώς τον Αύγουστο στην Ελλάδα δεν λειτουργεί τίποτα, όλοι σου λένε «από Σεπτέμβριο» κι έτσι κι εσύ, ανέμελα, όπως κι εκείνοι δηλαδή, απολαμβάνεις τα μπάνια σου, τα θερινά σινεμά, τα παγωτά και τις μπίρες στις πλατείες, την ηρεμία της πόλης, τα ήσυχα μεσημέρια της εξοχής και τα διασκεδαστικά βράδια των νησιών. Και ξαφνικά ξημερώνει Σεπτέμβριος και πρέπει να αρχίσεις να πληρώνεις φροντιστήρια, σχολικά είδη, συνδρομές, λογαριασμούς που περιμένουν στην είσοδο της πολυκατοικίας μόλις γυρνάς από διακοπές… Παράλληλα, πρέπει να προλάβεις τις προθεσμίες, να τακτοποιήσεις τις εκκρεμότητες και να φτιάξεις, ή έστω να προσπαθήσεις να συνθέσεις το πρόγραμμα της νέας χρονιάς. Και όλα αυτά προκαλούν πίεση και άγχος. Βάζουν τον οργανισμό, που είχε ξεκινήσει να χαλαρώνει από τον Ιούνιο και είχε φτάσει να πατήσει «pause» τον Αύγουστο, σε ένα «σοκ». «Ήρθε ο Σεπτέμβριος», φωνάζουν όλα, «ανασκουμπωθείτε!»

Δεν είναι, βέβαια, ίδιον μόνο του Σεπτεμβρίου οι κρίσεις πανικού, αφού από ό,τι φαίνεται ξεχύνονται σαν μάστιγα και επηρεάζουν όλους, μικρούς, μεγάλους, ψύχραιμους, ευαίσθητους, δυναμικούς και αγχωμένους. Φαντάζομαι φταίνε οι καιροί που ζούμε, αφού οι πηγές άγχους είναι πολλές και οι τρόποι διαφυγής λίγοι. Ο Σεπτέμβριος είναι η εποχή που μας κάνει να αγχωνόμαστε και να μη βλέπουμε φως στο τούνελ. Ίσως είναι σαν κολλητική αρρώστια που χτυπάει όλους κάποτε βαριά και μετά, κάθε φορά που «ξημερώνει Σεπτέμβριος», μας θυμάται και ετοιμάζεται να μας επιτεθεί ξανά. Αν είμαστε τυχεροί, έχουμε φτιάξει «αντισώματα» που μας βοηθάνε να ξαναστεκόμαστε στα πόδια μας παρά τις επιθέσεις. Εγώ χαίρομαι που τις «πέρασα» όταν αγωνιούσα για τις Πανελλήνιες και είχα δίπλα μου τη μαμά μου να μου κρατάει τη χάρτινη σακούλα για να αναπνέω…

«Έλα. Τοποθέτησε τη χάρτινη σακούλα μπροστά στο στόμα σου και ανάπνευσε με μικρές συνεχείς ανάσες». «Όχι, δεν έχεις πρόβλημα με την καρδιά σου, οι ταχυπαλμίες σου οφείλονται στο στρες». «Δεν θα λιποθυμήσεις. Είσαι μια χαρά. Έχεις απλώς άγχος για τα αποτελέσματα των εξετάσεων». Χρόνια μετά, όταν ξεκίνησα συνεδρίες με ψυχολόγο για να διαχειριστώ το γενικευμένο άγχος μου, έμαθα ότι αυτό που βίωνα εκείνο το καλοκαίρι, των 18 μου χρόνων, στις διακοπές στην Πάρο με τους γονείς μου, ήταν κρίσεις πανικού. «Μα τι λέτε;» τον ρώτησα με θράσος. «Εγώ έχω δει άλλους να μην μπορούν να αναπνεύσουν καθόλου, να λιποθυμούν, ακόμα και να μην μπορούν να περπατήσουν από τις κρίσεις πανικού. Εγώ πώς τις πέρασα έτσι επιφανειακά;» «Χάρη στην αντίδραση των γονιών σου, που δεν τις άφησαν να κλιμακωθούν και έδειξαν σταθερότητα και ψυχραιμία», μου απάντησε και δεν ξέρω αν ένιωσα ανακουφισμένη ή προβληματισμένη που η ασθένεια της εποχής είχε κάποτε «χτυπήσει» κι εμένα, ακόμα κι αν δεν το είχα αντιληφθεί.

Η γνώμη του ειδικού

Σχολιάζει η Δρ. Ναταλία Κουτρούλη, MSc, ψυχολόγος Υγείας, με εκπαίδευση στη Γνωσιακή Ψυχοθεραπεία και τη Συμβουλευτική, διευθύντρια στο Κέντρο Εφαρμοσμένης Ψυχοθεραπείας και Συμβουλευτικής.

Τα σύγχρονα στατιστικά στοιχεία αναφέρουν ότι ένας ολοένα αυξανόμενος αριθμός ατόμων ετησίως βιώνει ένα τουλάχιστον επεισόδιο πανικού, καθώς και ότι τα ποσοστά των ατόμων που επισκέπτονται έναν ειδικό ψυχικής υγείας με σκοπό τη θεραπευτική αντιμετώπιση της διαταραχής πανικού έχουν ανοδική πορεία.

Τι, όμως, ορίζουμε ως επεισόδιο πανικού και ποια είναι η διαφορά με τη διαταραχή πανικού; Προκειμένου να μην πανικοβληθούμε όλοι ότι πάσχουμε από κάποια ψυχική ασθένεια, ας διευκρινίσουμε ότι όταν βιώνουμε ένα περιστατικό σύντομης διάρκειας, όπου αισθανόμαστε έντονα σωματικά συμπτώματα, όπως ζάλη, ταχυκαρδία, δύσπνοια, εφίδρωση, και ταυτόχρονα μας διακατέχει η αίσθηση ότι τρελαινόμαστε ή ότι παθαίνουμε κάτι σοβαρό και απειλητικό για τη ζωή μας, προφανώς βιώνουμε ένα επεισόδιο πανικού. Το μεμονωμένο αυτό περιστατικό πιθανόν οφείλεται στο έντονο στρες ή την ψυχολογική κούραση μιας συγκεκριμένης περιόδου και μετά το πέρας αυτής δεν μας απασχολεί πια. Αποτελεί, δηλαδή, μια δυσάρεστη, αλλά στο πλαίσιο του φυσιολογικού αντίδραση του οργανισμού στην πίεση που βιώνει. Ένα τέτοιο επεισόδιο σύντομα το ξεχνάμε και προχωράμε κανονικά τη ζωή μας. Σαφώς, σε επίπεδο πρόληψης και αποφυγής της επιδείνωσης της ψυχικής μας κατάστασης, η διερεύνηση των αιτιών, αλλά και η ανεύρεση αποτελεσματικότερων τρόπων διαχείρισης ή εκτόνωσης του στρες θα συμβάλει στην επαναφορά στην καθημερινότητα χωρίς το άγχος της επανεμφάνισης ενός επεισοδίου πανικού.

Αντίθετα, όταν τα επεισόδια πανικού είναι τακτικά και επαναλαμβανόμενα, ενώ ταυτόχρονα μας διακατέχει η αγωνία μήπως βιώσουμε εκ νέου ένα τέτοιο επεισόδιο και αποφεύγουμε δραστηριότητες προκειμένου να μειώσουμε την πιθανότητα επανεμφάνισης ενός επεισοδίου, προφανώς έχει εδραιωθεί η διαταραχή πανικού.

Οι λόγοι για τους οποίους μπορεί να εμφανιστεί στο διάβα μας η διαταραχή πανικού είναι ποικίλοι και περιλαμβάνουν, μεταξύ άλλων, τα χαρακτηριστικά της προσωπικότητάς μας, την επίδραση του περιβάλλοντος στο οποίο μεγαλώσαμε, τα πρότυπα των συμπεριφορών μας, τις πρώιμες εμπειρίες μας, τις πεποιθήσεις μας για τον εαυτό μας, το μέλλον και τους κινδύνους, τις τρέχουσες δυσκολίες και τους τρόπους που ερμηνεύουμε τη σημασία τους, καθώς και τους τρόπους με τους οποίους έχουμε μάθει να αντιμετωπίζουμε τις εκάστοτε δυσκολίες.

Ανεξαρτήτως των λόγων, των αιτιών και των αφορμών που οδήγησαν στην εμφάνιση της διαταραχής πανικού και εφόσον η καθημερινότητα και η διάθεσή μας έχουν επηρεαστεί σημαντικά από τα αγχώδη συναισθήματα και τα επανεμφανιζόμενα επεισόδια πανικού, χρειαζόμαστε τη συμβολή ενός ειδικού ψυχικής υγείας για την αποκατάσταση της ψυχικής μας κατάστασης και της λειτουργικότητάς μας. Οι κατάλληλες ψυχοθεραπευτικές παρεμβάσεις του ειδικού, αλλά και η προσωπική προσπάθεια που θα καταβάλουμε κατά τη συνεργασία μαζί του θα διασφαλίσουν την ομαλή αποκατάσταση της λειτουργικότητάς μας και την πλήρη αποδρομή των συμπτωμάτων, ώστε να αποτελεί παρελθόν για εμάς η διαταραχή πανικού.